بزرگنمايي:

مازندران آنلاین - ساری- جمعی از کارشناسان حوزه اب با بیان وجود کم ابی در کشور و استان مازندران تقاضا کردند صرفه جویی در مصرف اب در تمام بخش ها از جمله کشاورزی ، خانگی و صنعت باید جدی گرفته شود.
به گزارش خبرنگار ایرنا ، کارشناسان هواشناسی ، کشاورزی، وزارت نیرو و وزارت امور خارجه در نخستین همایش ملی راهبردی مدیریت منابع آب و چالش های زیست محیطی در دانشگاه منابع طبیعی مازندران در ساری با صدای بلند هشدار دادند که بر اساس شاخص‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت پهنه‌های وسیعی از کشور با درجات مختلف خشکسالی اعم از خفیف تا بسیار شدید مواجه است و این واقعیتی است که نمی توان از آن بگریزیم.
به گفته آنان ،آمارها بیانگر این است که بیشترین میزان مصرف مربوط به بخش کشاورزی است که آب در آن شرط لازم تلقی می شود، در کشور ما به علت تکیه بر کشاورزی سنتی و روش های غرق آبی، میزان اتلاف در این بخش زیاد و سهم اتلاف منابع آبی کشور در این حوزه بسیار قابل تامل است.
همایش ملی 2 روزه مدیریت منابع آب و چالش های زیست محیطی از روز دوشنبه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری آغاز به کار کرد و دیپلماسی آب ، چالش های فرهنگی و زیست محیطی مدیریت آب ، ارزیابی تجارت آب مجازی در مدیریت جامع منابع آب و نگرش نو به تغییر اقلیم و مدیریت منابع آب ، بحران کمی و کیفی منابع آب در هزاره سوم و بحران حکمرانی آب از تعامل تا تقابل از موضوعات سخنرانی محققان و کارشناسان این همایش بود.
**بنیان خشکسالی ایران از دهه 50
سرپرست مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با بیان اینکه پس از اصلاحات ارضی ،توسعه استفاده از منابع آبی و زمینی را در پیش گرفته ایم و هیچ کس فکر تبعات آن را نکرده است ، گفت: این چنین تفکر تا سال 90 و 91 داشته ایم و حتی مجلس مصوبه صدور مجوز برای چاه های غیر مجاز حفر شده در سال 89 را نیز داده و هیچ کس مخالفت نکرد.
سید محمد حسین شریعتمداری به طرح فدک در سال 91 اشاره کرد و افزود: اینکه در طرح فدک 2میلیون هکتار زمین کشاوزی به سطح آبی کشور اضافه شود تا 500هزار نفر شاغل شوند ،نتیجه آن خشکسالی امروز است.
وی تصریح کرد: دست اندرکاران برای این تصمیم فاجعه نامه 27بندی به رهبری نوشته اند و خوشبختانه بخش زیادی از این طرح عملیاتی نشده است.
وی با بیان این نکته که بنیان خشکسالی از دهه 50 در ایران گذاشته شده و همچنان ادامه دارد،با طرح این سئوال که آیا می توان بر خشکسالی و وضعیت ناطلوب منابع آب چیره شویم؟ گفت: بررسی ها مرکز مطالعات آب کشور نشان می دهد که می توان با کم آبی و خشکسالی مقابله کرد.
وی با اشاره به اینکه تمدن ایران در منابع آبی تنیده شده است، گفت: وجود هفت هزار محقق کشاورزی در کشور می تواند برای چگونگی مقابله با کم آبی کشور فرصت استثنایی باشد.
**هنوز به نقطه بی بازگشت نرسیده ایم
سرپرست مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: امروز با توجه به وضعیت منابع آبی سهم هر نفر ایرانی 1200متر مکعب است و این مقدار سهم موجودی تنش متعادل است و نشان می دهد که هنوز به نقطه بی بازگشت نرسیده ایم.
وی ادامه داد: با هزار متر مکعب و با استفاده از تکنولوژی موجود می توان امنیت غذایی کشور را تضمین کرد.
وی با بیان اینکه دردهه 50 سهم هر ایرانی بیش از سه هزار مترمکعب آب بوده است، گفت: تجربه مدیریت در کشور نشان داده که عامل بسیاری از مشکلات بی مدیریتی و غفلت از توسعه منطقی ، پول زیاد است ، چراکه با منابع پولی زیاد نمی توانیم مدیریت کنیم و به تجربه نشان داده ایم که در تنگدستی های مالی می توانیم جامعه و اقتصاد کشور را بهتر به پیش ببریم.
وی با بیان اینکه خوشبختانه امروز دوران فراوانی درآمد کشور را نداریم و معتقدم اکنون می توان مشکل کم آبی را حل کرد، گفت: در کشورهای پیشرفته برای حل مشکلات و توسعه فقط به 10 درصد از منابع مالی نیاز دارند و بقیه عوامل را تفکر ، انسجام ملی ، اراده برای حل مسایل تعریف می کنند.
وی با اشاره به اینکه در وضعیت نامطلوب منابع آبی فعلی ایران ،به این اراده و همکاری همه نیاز داریم، گفت: ذی نفعان اصلی کشور را باید به کار بگیریم و از آنجاییکه کشاورزی ایران همانند دیگر کشورهای جهان بیشترین آب را استفاده می کند ،باید کشاورزان عزیز را مورد توجه قرار بدهیم.
وی تصریح کرد: باید خبرگان ، باهوشان ، ذینفعان و همه اقشار مردمی اعم از مسئول و غیر مسئول را در حل کم آبی کشور مشارکت بدهیم.
**مدیریت بر داشته های منابع آبی کشور
رئیس اداره دیپلماسی آب وزارت امور خارجه با انتقاد از تفکر اجرایی شدن انتقال آب دریاها به سرزمین های در معرض خشکسالی کشور ، گفت: اگر به داشته های فعلی منابع آبی توجه نکنیم، اراده و عزم ملی در مدیریت بهینه مصرف را نهادینه نکنیم، قطعا به فاجعه کم آبی می رسیم.
جلال کلانتری افزود: به رغم اینکه منابع تجدید پذیر آب مطلوب را در کشور در اختیار داریم، ولی افزایش مصرف آب به دلیل رشد جمعیت، مصرف بی رویه آب در فعالیت های کشاورزی و بهره وری بسیار پائین از آب چالش خشکسالی را دوچندان کرده است.
وی با اشاره به اینکه 50درصد جمعیت جهان از آب مشترک مرزی در قالب 261رودخانه مشترک مرزی استفاده می کنند، اظهار داشت: در چنین شرائطی امکان تعارض و درگیری آبی بین کشورها وجود دارد، پس باید از منابع آبی داخل کشور به درستی استفاده و مدیریت کنیم.
**کشاورزان موثرترین عامل مدیریت منابع آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران با بیان اینکه تغییر رویکرد تخصیص آب باید عملیاتی شود، ،گفت: بر اساس قانون آب مازاد باید ابتدا برای شرب ، محیط زیست ، کشاورزی و سپس صنعت تخصیص بیابد.
محمد ابراهیم یخکشی با بیان اینکه وزارت نیرو نگاه ویژه به حوزه محیط زیست دارد، ادامه داد: ساماندهی فاضلاب های شهری ، کاهش سرانه آب شهری و تعادل بخشی آب های زیر زمینی به صورت جدی دنبال می شود.
وی به وضعیت شوری و کاهش آب در سفره های زیر زمینی مازندران اشاره کرد و ادامه داد: مردم در مدیریت منابع آب بیشترین نقش را دارند و باید ارتباط دوسویه بین مردم ، مسئولان و نخبگان تقویت شود.
یخکشی بر لزوم افزایش بهره وری و کارایی آب تاکید کرد و گفت: اکنون نوبت بندی آب کشاورزی مازندران مدیریت شده و در حال اجرا داریم و این تصمیم باید به درستی تداوم داشته باشد.
وی افزایش کارایی آب را نیز مهم توصیف کرد و گفت: تفکر و تامل منابع آبی را باید کارایی چندگانه بدهیم و باید این تفکر که آب کمتری برای توسعه و اشتغال ایجاد شود را اصلاح کنیم.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران توضیح داد: تامین آب شرب اولویت طرح های استفاده از منابع آبی مازندران است.
** به چه زبانی بگوئیم آب کم است اصلا آب نداریم
مدیر کل هواشناسی مازندران با بیان اینکه، کشاورزان همچنان می گویند باید و در هر شرائط تامین آب کنیم ، آب سطحی نداریم ،چاه 10 تا 12 متری ، نشد ،عمیق تر ، اگر موفق نشدیم حفر متعدد چاه کنیم، گفت: به هر حال باید تامین آب برای کشاورزی کنیم، یقین کنید پول دار ها هم که از ما بهتران هستند از کشور می روند و در نهایت مهاجرت و جابجایی جمعیت ها به مناطقی که آب وجود دارد از راهکارهای موجود و در حال اجرای کشور است.
محمدرضا رضوی اضافه کرد، اما راهکار اصلی این است که به همه مردم به ویژه کشاورزان بگوئیم برادر آب نیست ، آب نیست این را به چه زبانی بگوییم، اصلا آب نداریم.
وی با بیان اینکه همچنان نتوانسته ایم موضوع کم آبی را به مردم به صورت عملی بگوییم ، با ذکر مثالی گفت که امروز کمبود آب و مشکلات بی توجهی به منابع آبی همانند این است که بچه به بابا می گوید که کارت را به دستگاه بزن پول دریافت کن، اما نمی دانست که یک نفر از قبل باید دستگاه را پر از پول و ذخیره بکند.
وی توضیح داد: اکنون وضعیت استفاده از منابع آبی در بین مردم به همین صورت است، 700هزار چاه در کشور داریم، به چاههای غیر مجاز هم پروانه می دهیم، عمق چاه را به دلخواه افزایش می دهیم و حتی چاه هایی که مجوز ندارند وبه صورت غیر مجاز برداشت می کنند.
مدیر کل هواشناسی مازندران با بیان این نکته که کشورهای پیشرفته دنیا وزیر تغییر اقلیم دارند و انگلیسی ها و آمریکایی ها برای سال 2048 میلادی برنامه اقلیمی تهیه کردند ،گفت : خداوکیلی ما حتی برای فردا برنامه نداریم.
رضوی خاطر نشان کرد: امروز کشورهای پیشرفته جهان بر اساس برنامه های تغییرات اقلیمی برای جابجایی و مهاجرت جمعیتی سختگیری های جدی دارند، چراکه آنان سرزمین های خودشان را براساس جمعیت و اقلیم خودشان در حال ساختن هستند، پس ما باید به فکر سرزمین خودمان باشیم.
وی ادامه داد: در حالی که دنیا حساب شده و بر اساس تغییر اقلیم برنامه ریزی دارد، زندگی عشایری همچنان در رفتار ما وجود دارد، نمونه آن را می توانیم به مسافرت های آخر هفته در جاده های شمال ایران به ویژه هراز و چالوس ببینید.
وی گفت: چون مناطق حوزه جمعیتی هر منطقه را آباد نکردیم ، پا می شویم می رویم شمال ، به راحتی همه قواعد و مقرارت استفاده از منابع طبیعی را زیر پا می گذاریم.
مدیر کل هواشناسی مازندران اظهار کرد: همچنان این تصور که انشاء الله درست می شود ، باران می بارد، خدا رحمت الهی را نازل می کند، قنات می زنیم، عمق چاه را بیشتر می کنیم،سطح کشت سرزمینی را افزایش می دهیم، رفتارهای ما در مقابل تغییر اقلیم است.
وی آسیب پذیری منابع آبی بر اساس تغییرات اقلیم در مازندران را جدی توصیف کرد و گفت: تنها راه مقابله مدیریت دانایی و عملیاتی شدن حرف ها از سوی مردم و مسئولان است.
وی با بیان اینکه 66درصد عوامل مقابله با کم آبی خرد جمعی و نهادینه شدن فرهنگ عمومی مدیریت مصرف است، گفت:باید روش های مدیریت بر منابع آبی را بر اساس تغییر اقلیم ایجاد شده را همه اجرایی کنیم.
رضوی تغییر اقلیم کشور را ساخته دست بشر دانست و گفت: بررسی ها نشان می دهد که زمستان پارسال 2.2دهم درصد به دمای هوای کشور اضافه شده است و تغییر دمای هوا در ییلاقات و مناطق کوهستانی در زمستان سال قبل 3.4 دهم درصد افزایش یافت.
وی گفت: ثبت دمای حدی سال قبل ساعت سه صبح در رامسر به 39درجه و 40 درجه در سیاه بیشه نتیجه تغییر اقلیم است و با یک درجه تغییرات دمایی ، شاهد اتفاقات غیر طبیعی روی زمین خواهیم بود.
وی تاثیرات تغییر اقلیم را شدید دانست و گفت: امروز در تنش استرس شدید آبی کشور قرار داریم ، بطوریکه اگر هر کشوری 40 درصد از منابع آبی تجدید پذیر را استفاده کند روی خط قرمز قرار می گیرد ، اما اکنون استفاده از منابع تجدید پذیر در کشورمان به 60 درصد رسیده است.
وی هدرفت آب در کشاورزی را بالا دانست و بر لزوم جلوگیری از آن تاکید کرد و گفت: بهشت در شمال فقط به وجود نهر است و امروز این خصیصه در مازندران در حال از بین رفتن است .
وی تبخیر آب در مازندران را بالا دانست و گفت: یقین کنید در مرحله سقوط قرار داریم ولی همچنان مصرف آب بالا است.
**محیط زیست کشور کفاف پایان عمر نسل فعلی را نمی دهد
مدیر کل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه همچنان برگزاری جلسات مقابله با کم آبی و خشکسالی تشریفاتی است هنوز باور نکرده ایم در وضعیت نامطلوب منابع آبی و زیست محیطی قرار داریم، گفت: هنوز جرات تذکر هم نداریم، وضعیت قرمز داریم ، آب نداریم اما صیفی کاری را توسعه می دهیم ، کشت دوباره برنج را ترویج می کنیم، این درحالی است که تولیدات ما بازار ندارد و آن را دورهم می ریزیم.
ابراهیم بابایی کارنامی افزود:به محیط زیست اعلام می کنند برای توسعه و اشتغال مجوز بدهید و سپس نظارت کنید، این کار را می کنیم وقتی طرح انجام شد و وقتی کارد به استخوان رسید می گوییم شما باید به مقررات توجه کنید وگرنه با شما برخورد قانونی و تعطیلی واحد را انجام می دهیم ،پس از صادر شدن اخطار ، از هزار جا فشار می آورند که شما نمی دانید کشور با مشکل بیکاری و تولید مواجه است ، این همه سختگیری برای چی است.
وی ادامه داد: مدیریت کشور با چنین روش های اشکال و ایراد دارد ، همه این مملکت را دوست دارند، چون دلمان می سوزد، این حرف ها را می زنیم ،امروز حرف های زیبا توجه به محیط زیست و حفاظت از آن برای نسل آینده را می زنیم اما بدانید بر اساس آمار و ارقام و بررسی های صورت گرفته محیط زیست حتی برای حیات چند سال آینده نسل فعلی کفاف نمی کند ، به فاجعه رسیده است، بدانید وقتی در شمال آب نداریم ، وضعیت کشور بسیار نامطلوب است.
بابایی گفت: معلوم نیست چی کار می کنیم، دفن زباله از یک دهه گذشته در شهرهای شمالی بر اساس مصوبه مجلس و قانون ممنوع است اما همچنان وجود دارد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: امروز حتی یک سایت دفن بهداشتی در استان وجود ندارد.
وی به قانون تخصیص حقابه زیست محیطی اشاره کرد و گفت: بله آبی که بر اثر سیل زیاد می شود و به محیط زیست سرازیر می شود ، نمی توان حقابه زیست محیطی دانست، بدانید امروز میانکاله ما خشک شده است.
بابایی توضیح داد: دولت نمی تواند شق القمر کند، مردم باید فرهنگ مدیریت مصرف آب را عملیاتی کنند، گسترش کشاورزی در سطح باید متوقف شود، باید الگوی کشت را بر مبنای کم آبی اجرایی کنیم و امروز صنایع آب بر در مازندران نیز موضوعیت ندارد.
وی خاطر نشان کرد: از مسئولیت ها فرار نکنیم ، همه ما کوتاهی کرده ایم، محیط زیست هم کوتاهی کرده است، من آنجا مقصر هستم که از 240 متر مکعب آب مصرفی در مازندران فقط 23مترمکعب آن تصفیه می شود و مقصرم که تمام قد در مقابل طرح های توسعه ای صنایع آب بر ایستادگی نکردم و مقصرم امروز حتی یک سایت دفن زباله بهداشتی نداریم.
نخستین همایش ملی مدیریت منابع آب و چالش های زیست محیطی از روز گذشته در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری آغاز به کار کرد .
این همایش امروز سه شنبه با ارائه 16 عنوان مقاله در مورد مسایل سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی آب و منابع آبی و خاکی در قالب سخنرانی به پایان می رسد.
گفتنی است عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه روز گذشته با عنوان "دیپلماسی آب" برای حاضران در این نشست سخنرانی کرد.
6990/1899