بزرگنمايي:

پیام مازند- چندی پیش بود که سران 5 کشور ساحلی دریای خزر در پایان اجلاس خزر، به نشانه دوستی و همبستگی، تعدادی بچه ماهی خاویار را به صورت نمادین در دریا رها کردند و خاویار اینک نمادی برای دوستی و صلح در خزر شده است.

خزر با همه جاذبه ها و ذخایرش، از گردشگری کران تا کران گرفته تا اقتصاد دریایی همواره برای حاشیه نشیان آنان پرجاذبه بوده و می طلبد تا با رونق تبادلات دوستی بین ساکنان خزری تقویت شود.

خاویار از برندهای مهم دریای خزر به شمار می رود زیرا دریای خزر به عنوان بزرگترین منبع ماهیان خاویاری دنیا، 90 درصد خاویار جهان را تامین می کند ولی استحصال خاویار در حال حاضر محدود و یا متوقف شده تا بازسازی ذخایر این گونه ارزشمند انجام شود و دوباره خاویار خزری برند جهانی شود.

پنج گونه ماهی خاویار شامل تاس ماهی ایرانی یا «قره برون»، تاس ماهی روسی یا«چالباش»، فیل ماهی یا «بلوگا»، اوزون برون یا «سوروگا» و«شیپ» یا تاس ماهی شکم برهنه در دریای خزر زیست می کنند.

114 گونه، 63 زیرگونه و 14 نژاد از کمیاب ترین ماهیان جهان در دریای خزر زیست و زادآوری می کنند که پنج گونه مهم ماهیان خاویاری نظیر فیل ‌ماهی یا «بلوگا»، « قره ‌برون» یا «تاسماهی چالباش» ، چالباش یا  «تاسماهی روس »، دراکول یا « ازون ‌برون» در آبهای دریای خزر از جمله مازندران از اهمیت و شهرت جهانی برخوردار است.

وحدت و اتفاق نظر نمایندگان کشورهای حاشیه خزر

نمایندگان پنج کشور حاشیه دریای خزر متشکل از کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، روسیه، ترکمنستان و قزاقستان در سی و هفتمین نشست خود تحت عنوان «کمیسیون حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع زنده دریای خزر» ممنوعیت صید ماهیان خاویاری را تا پایان سال 2018 (دی‌ماه 1397) تمدید کردند؛ برنامه‌ای که شاید با تکثیر، ارتقاء و بازآفرینی نسل این ماهیان بتواند از انقراض آن جلوگیری کند و این اتفاق را می توان نمونه ای دوستی بین ملت های حاشیه ذکر کرد تا نسل مروارید سیاه خزری حفظ شود.

با توجه به ممنوعیت صید ماهیان خاویاری از دریا مدیریت شیلات کشور بر آن شد تا با پرورش این نوع ماهی در مزارع آبی بازار پرسود خاویار ایران را همچنان پابرجا نگه دارد و در رقابت با کشورهایی همچون چین که سهم بزرگی از این بازار را در اختیار گرفته‌اند؛ دوباره برند مطرح خاویار ایران را زنده کند و به‌روزهای پرشکوه خود برگرداند. به همین خاطر مازندران با دارا بودن 338 کیلومتر و طولانی‌ترین سواحل دریایی خزر فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرده است؛ به‌طوری‌که رتبه نخست پرورش ماهیان خاویاری را در کشور به خود اختصاص داده و بزرگ‌ترین مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در خاورمیانه را دارد.

محمد محمدزاده مدیرکل شیلات مازندران با اشاره به وجود 18مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در مازندران، میزان ظرفیت تولید این 18مزرعه در طول سال را دو هزار و 500تن گوشت و 32تن خاویار  بیان می کند و با اعلام اینکه مزرعه پرورش ماهیان خاویاری منطقه چپکرود مازندران بزرگترین مزرعه پرورش ماهیان خاویاری ،خاورمیانه است،اظهار کرد: ظرفیت این مرکز سالانه بیش از دو هزار تن گوشت خاویار و 30تن خاویار است.

مدیرکل شیلات مازندران میزان تولید گوشت ماهیان خاویاری در سال گذشته را در سطح استان مازندران یک هزار و 500تن گوشت و یک هزار و 800کیلوگرم خاویار اعلام کرد و افزود: پیش بینی می شود امسال این مقدار به بیش از دو هزار تن گوشت و دو هزار و 500کیلوگرم خاویار افزایش یابد.

محمدزاده با بیان اینکه خاویار ایران از جایگاه ویژه ای در جهان برخوردار است،گفت: سالانه خاویار کشور ما به بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا صادر می شود و در مقایسه با تولید کشورهای دیگر از بازار جهانی خوبی برخوردار است.

وی اضافه کرد: این محصول یک محصول استراتژیک و ارزآور  محسوب می شود به طوری که هر یک کیلوگرم خاویار  معادل 20 تا 25بشکه نفت است و تولید ماهیان خاویاری می تواند نقش بسیار مهمی در ارزآوری ،اشتغال زایی و توسعه استان داشته باشد.

ثبت جهانی خاویار خزری

هرچند صادرات خاویار دریایی ایران ممنوع است اما خاویار پرورشی ایران به کشورهای اروپایی و خاورمیانه صادر می‌شود به‌طوری‌که به گفته مسئولان دامپزشکی مازندران 150 کیلوگرم خاویار با دریافت مجوز به کشورهای آمریکا، سوئیس، آلمان، فرانسه، هلند، اسپانیا و امارات متحده عربی صادرشده است.

خاویار میراث مشترک و بهانه و نمادی برای صلح و دوستی در خزر است و تلاش برای ثبت جهانی نام خاویار را دوباره طنین انداز خواهد کرد و به گفته محمد محمدپور رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران، محصولی که به ثبت جهانی می‌رسد می‌تواند با نام ایران در دنیا صادر شود، کشورهایی مانند چین، بلغارستان و فرانسه قصد دارند خاویار خود را به نام ایران بفروشند که با ثبت جهانی جلوی این کار گرفته می‌شود.

وی ادامه داد: افزایش قیمت صادراتی محصول، افزایش ارزش‌افزوده و بالا رفتن درآمد سرانه دست‌اندرکاران تولید محصول هم از دیگر مزایای ثبت جهانی یک محصول است..

خاویار خزر رو به انقراض است و حال خوشی ندارد و اقدام سران پنج کشور ساحلی خزر در رهاسازی نمادین بچه ماهیان خاویاری، بار دیگر مروارید سیاه را به صحنه بین الملل کشاند و احیای دوباره این ذخایر نادر و ارزشمند عزم بین المللی حاشیه نشینان دریای دوستی را می طلبد.