بزرگنمايي:

پیام مازند - ساری - مدارس کم جمعیت روستایی و چندپایه اکثرا با مشکلات و کمبودهایی در زمینه های مختلف از جمله امکانات، تجهیزات و معلم مواجهند که طرح تجمیع آنها در روستاهای نزدیک به هم می تواند راهکاری برای رفع مشکلات از این دست باشد.
به گزارش ایرنا، استان مازندران دارای حدود چهار هزار و 500 مدرسه در تمامی مقاطع از پیش دبستانی تا متوسطه دوم است که بیش از 530 هزار دانش آموز در آن تحصیل می کنند.
حد نصاب ظرفیت استاندارد دانش آموزان برای فعالیت مدارس 45 نفر است اما بر اساس گزارش آموزش وپرورش مازندران، در حدود 300مدرسه در سراسر این استان کمتر از این تعداد دانش آموز دارند و بسیاری از آنها حتی با توجه به چند پایه ای اداره شدن نیز به حد نصاب نمی رسند.
علاوه بر این آمار، بیش از 40 مدرسه از این تعداد حتی کمتر از 10 نفر دانش آموز دارند.
کاهش تراکم جمعیتی در مدارس در وهله نخست موضوعی مطلوب و جذاب برای خانواده ها جهت ثبت نام دانش آموزان تلقی می شود اما وقتی سخن از مدارس فاقد حد نصاب جمعیت می شود، موضوع متفاوت بوده و بواسطه تبعات آن معایبی به همراه دارد.
بر اساس قوانین آموزش و پرورش، مدارس بر مبنای تعداد دانش آموزان سهمیه اعتباراتی، تجهیزات و امکانات آموزشی دریافت می کنند که به این ترتیب به مدارس با جمعیت پایین تر امکانات کمتری ارائه می شود.
از سوی دیگر با توجه به محدودیت در منابع مالی دولت و آموزش و پرورش، انتظار تجهیز کامل و یا استاندارد همه مدارس امری دور از واقعیت است و در این میان دانش آموز است که از این موضوع رنج می برد و از امکانات بی بهره می شود.
اکثر مدارس کم دانش آموز در حاشیه شهرها و در روستاها قرار دارند که در گذشته برای جمعیتی خاصی و تعداد مشخصی دانش آموز ساخته شدند، زمانی روستاها پر جمعیت بودند و این مدارس پر دانش آموز، اما امروز رفته رفته با افزایش مهاجرت از روستا به شهرها جمعیت این مدارس کم شده و نگهداری این مدارس نیز هزینه های هنگفت و سرسام آوری را به آموزش و پرورش و خانواده ها تحمیل کرده است.
**دقت بیشتر در اجرای طرح، می تواند اطمینان خانواده ها را جلب کند
قلی پور پدر یک دانش آموز پایه دوم ابتدایی گفت: از معایب طرح تجمیع مدارس مشکلات اجتماعی و امنیتی است که احتمال دارد دانش‌آموزان با آن روبه‌رو شوند و بخاطر فاصله جغرافیایی و مسیر رفت و برگشت برای دانش آموزان مقاطع پایین تر موجبات نگرانی خانواده ها را ایجاد می کند.
وی افزود: معمولا این احساس نگرانی امری طبیعی است اما اگر به صورت منظم سرویس های ایاب و ذهاب مدارس نظارت و کنترل شوند و یا با ایجاد خوابگاه های شبانه روزی دانش آموزی به مرور می توان از این نگرانی ها کاست تا والدین به تدریج با اجرای طرح کنار بیایند.
قلی پور گفت: والدین روستایی گمان می کنند طرح تجمیع مدارس هزینه‌های تحمیلی به خانواده‌های روستایی وارد کرده و برخی از دانش‌آموزان به دلیل مشکل مالی امکان ادامه تحصیل در مدارس تجمیع شده دور دست را نخواهند داشت که این تفکر باید با حمایت های بیشتر و توجیه والدین اصلاح شود.
**محاسن طرح تجمیع بیشتر از معایب است
بشیری معلم یکی از مدارس روستایی با 13 دانش آموز گفت: یکی از مشکلات این نوع مدارس کمبود معلم است و یکی از راه‌های جبران کمبود، تمرکزگرایی مدارس روستایی با جمعیت کم است.
وی افزود: معلم در این مدارس چون مجبور است با پایه ها و مقاطع مختلف تحصیلی سر و کله بزند، نمی تواند آنطور که باید و لازمه دانش آموز است به دلیل تداخل کلاس ها به همه آنها توجه کند و گاهی دانش آموز در این مدارس سرخورده و دلزده می شود.
بشیری همچنین یکی از معایب مدارس کم جمعیت و پراکنده را نبود رقابت در میان دانش‌آموزان عنوان کرد و افزود: این مشکل با حضور در مدارس متمرکز برطرف می‌شود.
وی افزود: با تمرکزگرایی مدارس بخش زیادی از هزینه‌های کنونی صرفه‌جویی می‌شود.
**تجمیع مدارس، راه برون رفت از محرومیت تجهیزاتی
معاون آموزش و پرورش مازندران در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: تجمیع مدارس یکی از موثرترین و بهترین راهکارهایی است که آموزش و پرورش برای افزایش سطح کیفی تحصیلی، برخورداری دانش آموزان از امکانات گسترده و تخصصی انجام می دهد و حتی در کشور های توسعه یافته نیز مرسوم است.
اسفندیار نظری افزود: تجمیع مدارس کم جمعیت نه تنها در بهره مندی دانش آموزان از اساتید تخصصی و مرتبط موثر است، بلکه با کاهش مدارس کم جمعیت و هزینه بر، کاهش هزینه های آموزش و پرورش و والدین را نیز به همراه دارد.
وی ادامه داد: همچنین هزینه های صرفه جویی شده نیز به گونه ای به مدارس باز می گردد تا منجر به تجهیز بیشتر محیط آموزشی همچون آزمایشگاه و کارگاه های تخصصی شود.
معاون آموزش و پرورش مازندران همچنین تاکید کرد: تجمیع مدارس، دانش آموزان را در فضای رقابت پذیرتر و پویاتر قرار می دهد، فضایی که در مدارس کم دانش آموز، دیده نمی شود.
** نباید تحصیل فرزندانمان را دستخوش احساسات محلی کنیم
نظری اظهار کرد: باید در مساله تجمیع مدارس، برخورداری بیشتر از امکانات و ارتقای سطح کیفی تحصیل دانش آموزان محور همه تصمیم گیری ها هم از سوی آموزش و پرورش و هم از سوی والدین قرار بگیرد.
او گفت: متاسفانه برخی والدین به دلیل تعصبات قومی و محلی اصرار بر تحصیل دانش آموزان در روستا و محل زندگی خود دارند که سدی در مقابل اجرای تجمیع مدارس شده است و در این مسیر برخی بزرگان محلی نیز این جو را متشنج تر می کنند.
نظری بیان کرد: در این نگاه محلی، دانش آموزان و والدین دیگری هم که موافق تجمیع مدارس برای بهره مندی از شرایط تحصیلی با کیفیت تر هستند، نیز پاسوز دیگران می شوند.
وی ادامه داد: برای تجمیع مدارس، آموزش و پرورش سه مولفه مقاومت محلی، چالش اجتماعی و پوشش تحصیلی را در نظر می گیرد که در این میان مهم ترین عامل پوشش تحصیلی است.
نظری گفت: بر اساس قوانین، آموزش و پرورش، حق محروم کردن دانش آموز از تحصیل را به دلیل کمبود ظرفیت مدارس ندارد و چنانچه تجمیع مدرسه ای منجر به خودداری دانش آموز از ادامه تحصیل شود این اقدام از دستور کار خارج می شود.
معاون آموزش و پرورش مازندران با بیان اینکه برخی مدارس به علت تاسیس در مناطق محروم مانند روستاهای جنگلی بخصوص در پایه ابتدایی امکان تجمیع ندارند، افزود: اما بیشتر این نوع مدارس در روستاهای نزدیک به هم قرار دارند که شرایط مساعدی برای تجمیع دارند.
وی ارائه سرویس های رایگان از سوی آموزش و پرورش برای جابجایی دانش آموزان مدارس روستایی تجمیع شده را از جمله خدماتی دانست که برای کاهش بار مالی اجرای این طرح برای خانواده ها برشمرد.
نظری تفکر بهتر بودن جمعیت کم در مدارس را ذهنیتی اشتباه از سوی والدین عنوان کرد و گفت: مدارس کم جمعیت علاوه بر کمبود امکانات از محیط تحصیلی خنثی تری برخوردارند.
** هزینه های سنگین مدارس کم دانش آموز
معاون آموزش و پرورش استان مازندران گفت: برای نگهداری و حفظ فعالیت مدارس کم دانش آموز سالانه حدود 500 تا 600 میلیون ریال برای هر مدرسه هزینه می شود که یا توسط آموزش و پرورش و یا توسط والدین پرداخت می شود.
وی اظهار کرد: به جای هزینه این میزان بودجه برای حفظ مدارسی که با استهلاک زیاد نیز روبرو هستند، می توان هزینه ها را صرف نوسازی و گسترش امکانات مدارس متمرکز کرد.
نظری با بیان اینکه اغلب شاهد مجاورت چندین مدرسه کم جمعیت با یکدیگر هستیم، افزود: تجمیع مدارس و امکانات می تواند بار هزینه های سنگین این مدارس را کاهش دهد.
/1899/7335