بزرگنمايي:

پیام مازند - یک اقتصاددان از راه‌های بازگشت آرامش و ایجاد یک شرایط مناسب معیشتی و کسب و کار به بازار ایران گفت. قاسم نوروزی  با بیان دلایل بی نظمی بازار در کشور، اظهار کرد: این کالاها می توان به دو بخش سرمایه ای و مصرفی تقسیم بندی کرد.
وی با اشاره به انواع کالاهای سرمایه ای و چگونگی افزایش قیمت آنها، تصریح کرد: کالاهایی مانند مسکن، زمین، خودرو، سکه و حتی ارز را می توان در ردیف کالاهای سرمایه ای تقسیم بندی کرد، هرچند اکثر آنها مصرفی نیز هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر با بیان اینکه این کالاها به دلایل مختلف اعم از تحریم ها، انتقال و هدایت نقدینگی و همچنین رفتار سوداگرانه مردم دچار افزایش قیمت قابل ملاحظه ای شده است، خاطرنشان کرد: نگاه سرمایه ای مردم به ویژه برای خرید طلا، ارز و خودرو موجب افزایش بهای این کالاها و هجوم آنها برای خرید به سمت آنها شده است.
نوروزی با ذکر مثالی به تشریح این موضوع پرداخت و افزود: در بخش فروش خودرو در شرکت سایپا شاهد هجوم بیش از حد تصور مردم بودیم به طوریکه در کمتر از 2 دقیقه حتی تا 6 میلیون نفر با ورود به سایت، اقدام به ثبت نام خودرو کردند.
خرید به قصد سود بیشتر!
وی تصریح کرد: سوال بحث یرانگیز اینجا است که علیرغم دانش مردم نسبت به 2 برابر شدن قیمت خودرو چرا کماکان هجوم برای خرید آن افزایش داشته است، پاسخ روشن است چرا که مردم خرید خودرو را برای مصرف ندانسته و به قصد سودخواهی بیشتر و نگاه سرمایه ای به کالایی مصرفی وارد بازار فروش خودرو می شوند که این مورد در مورد قیمت ارز نیز صادق است.
دلایل افزایش قیمت کالاهای مصرفی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر در مورد کالاهای مصرفی و قیمت آنها، اظهار کرد: کالاهایی مانند محصولات غذایی، پروتئینی و بهداشتی نیز در ماه های اخیر افزایش چشمگیری را تجربه کردند که دلایل متعددی را می توان برای آن انتظار داشت.
کمبود عرضه و فشار تحریم ها
نوروزی در ادامه با ذکر دلایل متنوع افزایش قیمت کالاهای اساسی، گفت: بخشی از افزایش قیمت به کمبود عرضه این محصولات در بازار مرتبط بوده که این کاهش عرضه خود در ارتباط با کمبود تولید در اثر کمبود مواد اولیه است.
استاد اقتصاد دانشگاه آزاد قائمشهر بخش دیگری از افزایش قیمت را معطوف به افزایش تحریم ها دانست و تاکید کرد: در اثر تحریم های حاکم، اجازه ورود مواد اولیه به بازار ایران داده نشده و این تنش سیاسی در برهه کنونی، سبب افزایش بهای کالاهای مصرفی بدلیل افزایش قیمت مواد اولیه شده است.
رفتار نادرست شرکت های تحت نظارت دولت
نوروزی با اشاره به رفتار نادرست و مقصر دانستن دولت در مورد افزایش قیمت تولیدات شرکت های دولتی، تصریح کرد: بسیاری از شرکت های صنایع غذایی و لبنی با اعتراض به اینکه چرا شرکت های پتروشیمی زیر نظر دولت که تامین کننده بخشی از مواد اولیه سایر شرکت ها هستند اقدام به افزایش قیمت تولیدات خود کرده اند.
وی در ادامه افزود: افزایش قیمت تولیدات شرکت هایی نظیر پتروشیمی که زیرمجموعه دولت هستند هیچگونه ارتباطی به تحریم، دلار و ارز نداشته و این امر خود خواسته شکل گرفته و بنابراین شرکت های وابسته به آنان مجبور به افزایش قیمت محصولات خود شده اند.
رفتار وحشت زده مردم
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر یکی از مقصرین افزایش قیمت کالاهای اساسی را مردم و رفتار آنان معرفی و اظهار کرد: رفتار هیجانی و وحشت زده مردم توام با نگرانی از آینده مبهم که اصطلاحا از آن در اقتصاد به ترس از آینده یا پیش بینی آینده نام برده شده سبب افزایش قیمت ها شده است.
نوروزی در تشریح رفتارهای غیر عرف مردم در هجوم به سمت خرید کالاهای مصرفی، تصریح کرد: انتظار افزایش قیمت در آینده و پیش بینی این افزایش بها سبب رفتار غیرمنطقی مردم شده که در نتیجه افزایش تقاضا موجب بالا رفتن قیمت کالاهای مصرفی می شود.
احتکار تولید و توزیع کنندگان
این کارشناس اقتصادی با بیان رفتار غیر اخلاقی و خارج از وجدان برخی تولید و توزیع کنندگان، احتکار را از دیگر دلیل افزایش قیمت کالاهای مصرفی برشمرد و خاطرنشان کرد: چنین رفتاری در برهه حساس و پر تنش کنونی به هیچ وجه توجیه پذیر نبوده و باید مشخص شود که این افراد به چه قیمتی حاضر هستند دست به اقداماتی چنین غیر وجدانی و بی رحمانه ای بزنند.
راه های بازگشت آرامش به بازار/ تثبیت قیمت کالاهای سرمایه ای
نوروزی در ادامه از راهکارهای مختلفی برای بازگشت آرامش به بازار سخن گفت و افزود: نخستین گام در بحث بازگشت امنیت و آرامش به بازار، تثبیت قیمت ارز و سایر کالاهای سرمایه ای است.
وی با بیان اینکه ثبات در قیمت کالاهای سرمایه ای و به ویژه ارز تا حدود زیادی می تواند از نظر روانی اثر مثبت در رفتار مردم ایجاد کند، اظهار کرد: ایجاد ثبات قیمت سبب ذهنیت مثبت مردم نسبت به مهار و کنترل قیمت ارز خواهد شد و می توان به عدم تکرار رفتار غیرمنطقی آنان برای خرید این کالاها امید بست.
تثبیت قیمت در بخش های بازرگانی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر با اشاره به اینکه باید دولت و نهادهای نظارتی و حمایتی تلاش کنند تا قیمت کالاها در بازار مصرف را ثابت نگه دارند، خاطرنشان کرد: این نهادها باید به طرق گوناگون مانع از افزایش قیمت افسار گسیخته کالا توسط محتکران، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان داخلی شوند.
تزریق کالا به بازار
نوروزی تزریق کالا از سوی دولت و نهادهای مجری را سبب بازگشت آرامش به بازار دانست و اظهار کرد: برای جبران کمبود عرضه، لزوم تزریق کالا به بازار برای پاسخگویی نیاز مردم امری ضروری است که در برهه کنونی مسئله اول اقتصاد ما محسوب می شود.
محقق، پژوهشگر و استاد اقتصاد دانشگاه با اشاره به پیام های متعدد دولت در رسانه ها مبنی بر پر بودن انبارهای کشور، خاطرنشان کرد: بارها دولت اذعان کرده که مردم نگران تامین کالاهای مصرفی و اساسی نباشند و انبارها مملو از مواد غذایی و بهداشتی است اما این رفتار در حد حرف باقی مانده است.
وی افزود: از آنجائیکه مردم در مقام عمل، واقعیت دیگری را تجربه می کنند بنابراین این تناقض موجود در حرف و عمل دولت نه تنها باعث آرامش نشده بلکه رفتار هجومی مردم نسبت به خرید کالاهای مصرفی را تشدید خواهد کرد.
نقش رسانه ها و تبلیغات
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر نقش رسانه و تبلیغات برای فهم درست واقعیت را بسیار پر رنگ توصیف و تاکید کرد: باید از هر روشی مردم را به این باور رساند که کمبودی از لحاظ تولید و عرضه کالاهای مصرفی و اساسی وجود نداشته و نگرانی مردم در رابطه با افزایش تحریم و کمبودها بیهوده است.
نقش مردم در بازگشت آرامش به بازار
نوروزی از اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد تورمی نام برد و خاطرنشان کرد: در چنین اقتصادی مردم براساس انتظارات و آینده تصمیم ‎ گیری کرده و بر اساس آن اقدام به خرید محصولات خود می کنند.
وی با اشاره به تجربه بیش از 3 دهه افزایش قیمت در ایران، رفتار مردم را مطابق با تجربه معرفی و تصریح کرد: با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور نباید به رفتار غیرعقلایی مردم خرده گرفت چراکه این رفتار ناشی از تجارب تلخی است که در گذشته بارها تکرار شد.
این کارشناس اقتصادی رفتار غیر منطقی مردم را تا حدودی به حق دانست و افزود: واقعیات گذشته ثابت کرده که در چندین سال اخیر به هیچ عنوان قیمت ها به عقب باز نگشته و در هیچ کجا ثبات قیمت رخ نداده است.
استاد اقتصاد دانشگاه قائمشهر با یادآوری اینکه توجه به آگاهی رسانی از طریق رسانه ها و تبلیغات می تواند رفتار غیر منطقی مردم را اصلاح کند گفت: بهتر است مسئولین از مردم خواهش کنند تا آرامش خود را حفظ کرده و به نابسامانی بازار دامن نزنند.
نقش مسئولین در آرامش بازار
نوروزی کنترل قیمت و نظارت بر توزیع کالا و مدیریت عرضه آن از سوی مسئولان را امری حیاتی و مبرم برشمرد و تاکید کرد: تمامی دستگاه های اجرایی باید کنترل بازار را در اولویت کاری خود قرار داده و به هر طریق مانع از آشفتگی بازار شوند.
اصلاح رفتار بانک مرکزی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر با بیان اینکه در این سیستم باید بانک مرکزی کنترل ارز را بدست گرفته و دخالت بیشتری در مهار آن داشته باشد گفت: متاسفانه در شرایط کنونی بانک مرکزی تنها نقش نظارتی ایفا کرده و هیچ واکنشی نشان نمی دهد.
وی با بیان وظایف بانک مرکزی در کنترل بازار، کنترل نقدینگی و هدایت نقدینگی به سمت تولید خاطرنشان کرد: علیرغم اینکه بانک مرکزی زیرمجموعه دولت است اما باید با مدیریت مستقل، خود کنترل بازار ارز را در اختیار گرفته و نقش نظارتی خود را رها کند.
اصلاح سیاست های خارجی
نوروزی با توصیه بر اینکه ایران باید نسبت به تعامل با سایر کشورها انعطاف بیشتری پیدا کند، گفت: با تعاملات سیاسی مثبت تر و عمل دوسویه در ارتباطات خارجی خود و مراوده بهتر با جهان خارج، سبب کاهش فضای تنش زای سیاسی و تحریمی ایران شد.
نگاهی به عملکرد کشورهای دیگر و استفاده از تجارب آنان
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قائمشهر در رابطه با ظهور چنین رخدادی در سایر کشورها در مورد اختلالات ارزی مشابه، تاکید کرد: تجاربی به مراتب شدیدتر از شرایط کنونی ایران در کشورهایی مانند آرژانتین و ونزوئلا به ثبت رسیده که از آخرین مورد آن هم می توان به کشور ترکیه اشاره کرد که شاهد کاهش ارزش پول ملی این کشور بودیم.
این محقق، مؤلف و پژوهشگر حوزه اقتصاد با بیان اینکه می توان از تجارب تلخ و مثبت این کشورها درس گرفت، اظهار کرد: کشور چین در سال 1980 یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب می شد اما با سیاست های مثبت اقتصادی توانست 700 میلیون نفر از جمعیت خود را از زیر خط فقر نجات دهد.
نوروزی با بیان اینکه استفاده از این تجربیات قطعا می تواند راهگشا باشد، گفت: قطعا با بهره بردن از تصمیمات رهایی بخش کشورهایی که تجاربی نظیر شرایط کنونی ایران را پشت سر گذاشته اند می تواند به عنوان الگویی مناسب برای خروج کشور از بحران های کنونی باشد.