بزرگنمايي:

پیام مازند - یک کارشناس مدیریت بحران از ضعف عملکرد مدیران دستگاه ها در انجام وظایف ذاتی خود در پی حوادث اخیر مربوط به سیل مازندران انتقاد کرد. رستم زرودی با اشاره به اینکه اگر مدیران به وظایف ذاتی و بدیهی خود عمل می کردند این میزان از خسارت به استان به ویژه غرب مازندران وارد نمی شد، اظهار کرد: متاسفانه ضعف عملکرد مدیران در انجام وظایف محوله معمول و جاری، موجب بروز چنین خسارت هنگفتی شد.
زرودی مبحث مدیریت بحران را بر 4 اصل پیش بینی، پیشگیری، مقابله و بازسازی بیان و تصریح کرد: 2 اصل پیش‌بینی و پیشگیری مربوط به پیش از وقوع حادثه بوده و اصول مقابله و بازسازی شامل اقداماتی است که پس از وقوع رخداد باید انجام گیرد.
این کارشناس مدیریت بحران با اشاره به حادثه سیل اخیر و مشکل ادارات ذیربط نسبت به برخورد با آن، خاطرنشان کرد: مدیران مرتبط با این حادثه همانند ادارات راه، بنیاد مسکن، امور آب، شهرداری، دهیاری ها و حتی در مواردی پلیس راهور باید نسبت به بروز بارندگی شدید اعلام وضعیت می کردند.
وی در ادامه افزود: در حوزه پیش بینی ضمن انجام برخی کارهای روتین که بر عهده ادارات ذیربط بود، باید نسبت به جبران برخی اشتباهات گذشته اقدامات سریع‌تری طی مطالعات و بررسی های کارشناسی رقم می خورد.
کاهش آب بندان‌ها و افزایش خطرهای پس از آن
زرودی با ذکر مثالی در تشریح اصلاح رفتار و عملکرد بدیهی دستگاه ها، گفت: در گذشته در استان از شرق تا غرب مناطقی به نام آب بندان و تالاب وجود داشت که به دلیل عدم داشتن متولی خاص متاسفانه با هجوم شهرسازی، پیشرفت و گسترش روستاها، وسعت آنها کاهش یافت یا از بین رفت.
وی کاهش آب بندان ها و گسترش توسعه شهری و روستایی همراه با فعالیت راهسازی، آسفالت، ساخت و ساز و قطع درختان را عامل از دست رفت آبندان و به دنبال آن افزایش روان آب برشمرد و تصریح کرد: به دلیل عدم متولی مشخص در این حوزه و اختلاف بین دستگاه های مرتبط مانند منابع طبیعی، جهاد و اداره آب این تالاب ها و آب بندان ها از بین رفته و جایی برای مهار آب های سرگردان وجود ندارد.
برداشت بی رویه از جنگل و کارهایی که نشد!
مدیرکل سابق مدیریت بحران استان مازندران با اشاره به فواید درخت و جنگل ها در جلوگیری از بروز سیلاب، اظهار کرد: در حوزه پیش بینی علیرغم برداشت بی رویه چوب از جنگل ها و قطع درختان به واسطه توسعه و عمران روستایی و شهری، هیچ اقدامی برای جنگل‌کاری و درختکاری گسترده بجای نقیصه فوق انجام نگرفت.
زرودی در راستای صحت ادعای خود مبنی بر عملکرد ضعیف مدیران در وظایف روتین، خاطرنشان کرد: مدیران حتی با مطالعه نسبت به نقاط حادثه‌خیز و احتمالی وقوع سیل در ارتفاعات، هیچ اقدامی برای نصب رسوب‌گیر و سرشاخه‌گیر در مسیر رودخانه ها انجام ندادند، چه بسا که اگر سرشاخه‌گیر در مسیر رودهای خروشان مناطق نصب شده و قرار داشت هرگز خرابی پل ها و ویرانی اخیر عاید شهرستان ها نشده و با یک اقدام پیشگیرانه آسان و به موقع میزان خسارت کاهش می یافت.
"شهریورماه"ی که از سوی شهرداران از دست رفت
وی در ادامه وظایف دهیاران و شهرداران را مورد انتقاد قرار داد و افزود: ابتدای شهریور ماه زمان لایروبی و حلب زنی (دیواره سازی) انهار و رودهایی است که در مسیر روستاها و شهرها وجود دارد اما هیچ یک از مسئولان شهری و روستایی عملیات لایروبی را به نحو احسن انجام ندادند.
زرودی گفت: لایروبی انجام شده در رودخانه‌های غرب استان مازندران به قصد لایروبی نبوده و تنها با هدف برداشت مصالح و آبرفت ذخیره شده در مکان های مشخصی از رودخانه ها صورت گرفت که به اسم لایروبی تمام شده است.
این کارشناس مدیریت بحران با بیان این مطلب که سیل اخیر در مسیر رودخانه های خاموش شهرستان ها اتفاق افتاد، اظهار کرد: این رودها بنا به دلایل متعدد، زمان بسیاری از سال خشک است و به همین دلیل مسیر آنها مملو از درختان متنوع بوده است.
وی در ادامه به نقص عملکرد دستگاه‌های اجرایی در این زمینه پرداخت و تصریح کرد: امور آب و اداره منابع طبیعی در تعاملی سازنده می توانستند با شناسایی و چکش زدن درختان مسیر رود، با قطع آنان علاوه بر کسب درآمد، مسیر رودخانه ها را هموار کنند.
زرودی با یادآوری هشدارهای هواشناسی نسبت به وقوع سیل تاکید کرد: با اقداماتی پیشگیرانه نظیر دیواره سازی رودخانه ها فقط با دپو کردن سنگ های مسیر رود و همچنین شناسایی مسیرهای حادثه خیز و مستعد تخریب می توان خسارات ناشی از وقوع سیل را تا حد زیادی کاهش داد.
عواقب خطرناک‌تر...
وی با هشدار به اینکه اگر اقدامات پیش بینی و پیشگیرانه انجام نگیرد در بارندگی های بعدی در طول سال عواقب به مراتب خطرناک‌تری در انتظار روستاها و شهرهای غرب مازندران خواهد بود، تصریح کرد: چنانچه اقدامات فوری در بحث حریم رودها و مناطق مستعد تخریب صورت نگیرد امکان رانش در روستاها به ویژه مناطق بالادست دور از انتظار نخواهد بود.
زرودی در بخش دیگری از گفت‌وگو به وجود 2 ماده واحده در ردیف بودجه استان ها برای پیامدهای اینچنینی اشاره کرد و افزود: در حوزه پیشگیری و پیش بینی دو ماده 10 و 12 در ردیف بودجه قرار داشته که شهرستان ها می توانند از محل این اعتبارات برای موارد پیشگیرانه دریافت اعتبار داشته باشند.
وی خطاب به مسئولان اجرایی ارشد شهرستان ها، خاطرنشان کرد: کدام یک از فرمانداران غرب مازندران با تشکیل کارگروه ویژه بحران، اقدام به مطالعه و شناسایی نقاط حادثه‌خیز کرده و با اعلام آن به استانداری و سازمان برنامه و بودجه از محل این اعتبارات تقاضای دریافت اعتبار کرده اند چه برسد به جذب آن یا فارغ از این باید از شهرداری ها و دهیاری ها پرسید چقدر از بودجه آنان در جهت دیواره سازی رودخانه ها و انهار هزینه شده است و یا چند درصد بودجه عمرانی شهرستان ها در مسیر مدیریت بحران قبل از وقوع حادثه خرج و هزینه شد.
زرودی در ادامه از نواقص موجود در تجهیزات و امکانات شهرستانی تحت اصول مقابله و بازسازی از 4 اصل مدیریت بحران نام برد و اظهار کرد: ابتدا باید در ستاد مدیریت بحران شهرستان ها به شناسایی ماشین آلات کمک رسان مانند لودر، بلدوزر و سایر ماشین ها پرداخته و سپس برای رفع نواقص موجود اعلام نیاز به استان صورت می گرفت تا تجهیز به موقع انجام شود.
وی در پاسخ به ارزیابی عملکرد مدیران شهرستان ها، تصریح کرد: اگر مدیران به درستی عمل می کردند هرگز این میزان از خسارت به وجود نمی آمد و حجم خسارات بیانگر عملکرد ضعیف مدیران نسبت به وظایف ذاتی و بدیهی آنان است.
اندر خم یک کوچه...
مدیرکل سابق مدیریت بحران استان مازندران اقدامات انجام گرفته در قالب بازسازی را غیرمناسب ارزیابی و تصریح کرد: با گذشت بیش از یک هفته از وقوع سیل هنوز کارشناسان برآورد درستی از میزان خسارات به مناطق مختلف شهرستان ها ندارند.
زوردی کمبود امکانات و تجهیزات را عامل تاثیرگذار بر کندی پیشرفت در حوزه بازسازی دانست و گفت: بسیاری از آواربرداری ها هنوز انجام نشده و حتی بسیاری از مناطق تاکنون مورد بازررسی و بازبینی کارشناسان و امداد رسانان قرار نگرفته است.
وی یکی دیگر از مشکلات مدیریت پس از بحران را همکاری و تعامل مناسب با پیمانکاران برشمرد و خاطرنشان کرد: بسیاری از پیمانکاری به دلیل بدقولی مسئولان و انباشته شدن مطالبات معوقه خویش دیگر تمایلی به همکاری با ادارات ذیربط نداشته و این مشکلی است که باید پیش و پس از بحران برای آن چاره اندیشی شود.
صدور مجوز و ساخت و سازهای غیر اصولی
زرودی در پایان صدور مجوز در ساخت و سازهای غیر اصولی در حریم رودخانه ها، برداشت بی رویه مصالح، صدور مجوز بدون مطالعه و بررسی برای شرکت های پیمانکاری و مواردی از این دست را گوشه ای از بی تدبیری عملکرد مدیران دانست و گفت: چنانچه مدیران متعهد و کاربلد به وظایف خود عمل کنند مسائل و بحران هایی از قبیل سیل، خسارات هنگفت به بار نخواهد آورد.