بزرگنمايي:
پیام مازند- سیدعلی حسینی به بررسی علل نامطلوب بودن بهره‌وری کشاورزی در مازندران پرداخت و گفت: پائین بودن سطح تکنولوژی مورد استفاده کشاورزان به دلیل سنتی بودن شیوه تولید و همچنین پایین بودن کارایی به خصوص در بخش مدیریتی، بهره‌وری کشاورزی استان را کاهش داده است.
وی از عدم تمایل کشاورزان به پذیرش تکنولوژی مدرن در تولید محصولات به دلیل بالا بودن ریسک تکنولوژی یاد کرد و افزود: عدم آگاهی کامل کشاورزان به مسائل مدیریتی نیز عامل دیگری بوده که بهره‌وری را در این بخش پایین آورده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه در اقتصاد مفاهیم کارایی و بهره‌وری متفاوت از یکدیگر تعریف شده اند، خاطرنشان کرد: کارایی ( Efficiency ) تولید حداکثر مقدار ممکن یک محصول با استفاده از مصرف مقدار مشخصی نهاده است به این معنا که اگر با استفاده از نهاده‌های موجود بتوان بیشترین سطح محصول را به دست آورد، کارایی در حداکثر مقدار خود قرار دارد.
بهره‌وری چیست؟
حسینی بهره وری را اینگونه معرفی کرد: بهره‌وری در کشاورزی و افزایش آن به معنای حداکثر سازی تولید محصولات کشاورزی در هر سطحی از مصرف نهاده های موجود مانند آب، ماشین‌آلات و غیره است که به همراه بهبود سطح تکنولوژی های مورد استفاده در کنار بهبود وضعیت سایر عوامل غیراقتصادی مانند جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی معنا پیدا می کند.
وی در ادامه اضافه کرد: تغییر بهره‌وری ( Productivity ) به معنای تغییر کارایی همراه با تغییرات تکنولوژی و درجه اثربخشی ( Effectiveness ) است، یعنی هنگام افزایش بهره‌وری به دنبال دستیابی به بیشترین سطح محصول با توجه به تکنولوژی موجود و عوامل غیر اقتصادی موجود هستیم.
این کارشناس حوزه اقتصاد فاکتورهای اثرگذار بر بهره وری را تغییرات کارایی، تغییرات تکنولوژی و درجه اثربخشی معرفی کرد و در رابطه با مبحث کارایی گفت: کارایی که خود به سه بخش کارایی فنی، کارایی تخصیصی و کارایی اقتصادی تقسیم می‌شود که در صورت افزایش بهره‌وری نیز افزایش خواهد یافت.
وی استفاده موفق‌تر از تکنولوژی موجود و نیز مصرف بهینه‌تر نهاده‌های در اختیار کشاورز را موجب کارایی بهتر و بهره‌وری بیشتر دانست و تاکید کرد: بهبود سطح تکنولوژی از جمله ماشین آلات کشاورزی مورد استفاده و در نهایت بهبود درجه اثربخشی از طریق استفاده از راهکارهایی که مانع تخریب محیط زیست یا فرسایش خاک شده یا هم راستا با توسعه پایدار باشند به طور مستقیم بهره وری کشاورزی را افزایش خواهد داد .
حسینی در پاسخ به این سوال که آیا کشاورزی سنتی بهره وری بهتری دارد یا مدرن تصریح کرد: با توجه به شاخص‌های موثر بر سطح بهره‌وری اعم از تغییر کارایی، تغییر تکنولوژی و درجه اثربخشی، مسلما کشاورزی مدرن بهره‌وری بالاتری نسبت به کشاورزی سنتی خواهد داشت.
کشاورزی سنتی بهتر است یا مدرن؟
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه استفاده از تکنولوژی مدرن از جمله سیستم‌های نوین آبیاری، ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی اثر مثبت بر بهره وری تولید محصولات کشاورزی خواهند داشت، اضافه کرد: بهبود کارایی که می‌تواند به دنبال نزدیک شدن به تکنولوژی‌های موجود در دنیا و یا انتخاب درست سطوح مصرف نهاده رخ دهد، افزایش بهره وری در بخش کشاورزی را به دنبال خواهد داشت.
وی در ادامه افزود: همچنین حرکت از کشاورزی سنتی به مدرن می‌تواند از جنبه‌های مختلفی بر وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بخش کشاورزی اثرات مثبتی داشته باشد و به طور کلی کشاورزی مدرن می‌تواند تولیدات بیشتر و با کیفیت بالاتری را در بخش کشاورزی ایجاد نماید.
چرایی پائین بودن بهره وری کشاورزی در مازندران
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه، سطح کشاورزی ایران را نسبت به کشورهای پیشرفته بسیار پایین ارزیابی و تصریح کرد: کشت سنتی محصولات کشاورزی در اکثر بخش های ایران، عدم انتخاب صحیح محصول متناسب با منطقه، دسترسی ناقص به تکنولوژی‌های روز دنیا از جمله سیستم‌ها نوین آبیاری باعث شده تا تولید و لذا بهره‌وری در سطح پایینی قرار داشته باشد.
حسینی گام نخست جهت نزدیک شدن به کشاورزی کشورهای پیشرفته را افزایش آگاهی کشاورزان در پذیرش تکنولوژی‌های مدرن و امکان دسترسی آنها به این تکنولوژی‌ها دانست و اظهار کرد: افزایش سطح مهارت کشاورزان، افزایش کارایی مدیریتی آنها و سیاستگذاری در راستای هدایت کشاورزان به سمت تولید الگوی کشت بهینه هر منطقه می تواند موجب کاهش تفاوت میان ایران و کشورهای توسعه یافته در زمینه کشاورزی شود.
وی با یادآوری عدم آگاهی کشاورزان در پذیرش تکنولوژی به روزتر و یا عدم اعمال سیاست های موثر بر تغییر الگوی کشت موجود تصریح کرد: از آنجائیکه در کشور ما ابزار قانونی جهت دستور و الزام کشاورزان به اجرای الگوهای مناسب کشت وجود ندارد، لازم است با به کارگیری شیوه‌های مختلف، آگاهی و تمایل کشاورز را در این خصوص افزایش داد.
کشاورزی در مازندران به هیچ وجه اقتصادی نیست!
استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به وضعیت موجود استفاده و مصرف آب استان در تولید محصولات نامناسب و غیر بهینه که متناسب با موجودی آب مازندران نیستند، تصریح کرد: با توجه به مصرف آب با راندمان بسیار بسیار پایین به طور قطع کشاورزی در شرایط موجود به هیچ وجه اقتصادی نیست.
حسینی با اذعان بر اینکه اکنون راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی مازندران در حدود30 درصد است، گفت:همین الگوی کشت غیربهینه موجود را می توان با بهبود روش های انتقال و مصرف آب با 30 درصد حجم آبی که هم اکنون مورد استفاده قرار می گیرد، تولید نمود، بنابراین علاوه بر راندمان پایین مصرف آب، انتخاب محصولات نامتناسب با شرایط کشاورزی مازندران یا به عبارتی الگوی کشت نامناسب، سبب می‌شود که کشاورزی در این استان مقرون به صرفه نباشد.