بزرگنمايي:

پیام مازند - شمشاد از گونه‌های منحصربه ‌فرد جنگل‌های هیرکانی است و عمری به قدر عمر این جنگل‌های تاریخی دارد، شمشادهای خزری گونه‌ای نادر است که رویشگاه آن منحصر به جنگل‌های شمال کشور است و در دنیا با نام شمشادهای هیرکانی شناخته می‌شود این گونه منحصر‌به‌ فرد وسعتی 72هزار هکتاری را به‌خود اختصاص داده است و طبق قانون حفظ و حمایت از ذخایر جنگلی مصوب سال 1371 این گونه جزء گونه‌های انحصاری کشور و ممنوع‌القطع شده است.
به گزارش ایسنا مازندران، این‌ گونه نادر و منحصر به فرد از سال‌90 با دو مشکل و مهمان ناخوانده مواجه شد؛ بیماری بلایت که نوعی قارچ است، شمشادها را درگیر کرد و بخش زیادی از آن ها را خشکاند و در سال‌95 نیز آفت شب‌ پره در میان شمشادهای باقیمانده طغیان کرد و بخش زیادی از شمشادهای خزری را از بین برد طبق برآورد انجام‌ شده در سال‌95 بیش از 40هزار هکتار از وسعت شمشادهای خزری خشک شدند و از بین رفتند.
بیماری بلایت یا سوختگی شمشاد در ایران نخستین ‌بار در ‌سال 1389 در جنگل‌های آستارا و تالش دیده شد و در جنگل‌های هیرکانی از غرب به شرق گسترش یافت و در‌ سال ٩١ به جنگل‌های نوشهر رسید و این کاری بود که با شمشادها می‌کرد؛ سوختگی، ریزش برگ‌ها و خزان یکنواخت نهال‌ها، درختچه‌ها و درختان.
شب‌ پره شمشاد که آفتی وارداتی است خردادماه ‌سال ١٣٩٥ به‌ عنوان یک آفت جدید برای نخستین‌ بار در ایران در توده‌های شمشاد شهرستان چالوس مشاهده شد. لارو این آفت از طریق تغذیه از برگ، پوست و سرشاخه‌های شمشاد در طول چهار نسل در هر‌سال باعث خزان و سرخشکیدگی و در برخی موارد موجب مرگ کامل درختان جوان شمشاد می‌شود این آفت پس از گذشت سه سال تمام از این ماجرا تمام جنگل‌های هیرکانی شمال کشور و به ویژه مازندران را در کام خود بلعیده است.
فرید کاظم نژاد عضو هیئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس با اشاره به وضعیت ناگوار شمشادها در شمال کشور و مازندران، اظهار کرد: چند سال قبل شمشادها دچار بیماری به نام بلایت شدند که این بیماری ناشی از یک نوع قارچ بود که به بخشی از شمشادها صدمه وارد کرد و در مرحله دوم یعنی از سه سال قبل نیز آفت به آن ها حمله کرد و بخش دیگری را از بین برد.
وی با بیان اینکه آفت شب پره یک آفت وارداتی است که می تواند توسط یک توریست و یا هر عامل دیگر اتفاق افتاده باشد، تصریح کرد: در ابتدا کانون این آفت از هتل هایت چالوس آغاز شد و سپس به سایر نقاط سرایت کرد.
انتقال قلمه شمشادهای زادآوری شده به نهالستان شهر
عضو هیئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس با اشاره به اینکه این آفت در برخی نقاط کمتر فعالیت کرده است، گفت: به همین دلیل آثاری از زادآوری مجدد شمشادها بخصوص در ارتفاعات بالای رویان، آب پری و سی سنگان تا حدی دیده شد و کارشناسان این حوزه برای زادآوری مجدد به عنوان ذخیره بانک ژنتیک به نهالستان شهر پشت نوشهر انتقال دادند و از آن حفاظت می کنند.
کاظم نژاد نگهداری این قلمه ها را به صورت شیمیایی، بیولوژیک و محلول پاشی عنوان کرد و افزود: این روش برای جلوگیری از حمله آفت شب پره به آن است.
وی فصل مناسب برای انتقال پایه ها را درپاییز دانست و ادامه داد: در حال حاضر به دلیل زنده بودن گیاه امکان انتقال پایه ها وجود ندارد و باید اینکار از پاییز به بعد که فعالیت بیولوژزیکی و فیزیولوژیکی گیاه کمتر بوده انجام شود.
عضو هیئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس با بیان اینکه لارو این حشره شب پره در حال حاضر فعال است، تصریح کرد: نمونه ها و تله های نوری که گذاشته شد نشان می دهد که لارو همچنان فعال است اما خوشبختانه این آفت به گونه ای است که مونوفاژ است یعنی تنها به گونه شمشاد حمله می کند.
آغاز حضور گونه های نورپسند در نقاط آفت زده
کاظم نژاد وجود آفت را در حال حاضر در شمشادها محرز دانست و خاطرنشان کرد: در عرصه هایی که شمشاد وجو دارد توده ها به سمت مرحله تواری می روند یعنی گونه های نور پسند به حضور در این عرصه ها شروع کرده اند زیرا نور زیاد شده است و گونه هایی چون افرا که گونه های پیشگامی هستند کم کم در این عرصه ها حضور می یابند بنابراین آینده خوبی برای شمشاد دیده نمی شود.
وی حفظ نهال را در بانک ذخیره با در نظر گرفتن یک سری شرایط مناسب دانست و گفت: اینکه این گونه در بانک ذخیره حفظ شود کار بدی نیست اما اینکه انتقال مجدد شمشاد در آینده در طبیعت باعث طغیان آفت خواهد شد یا خیر را نمی توان به راحتی پیش بینی و قضاوت کرد.
عضو هیئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس یادآور شد: به نظر می رسد اگر این نهال ها به صورت بانک ژن نگهداری شود و مدت چند سال به آن زمان داده و محلول پاشی هم صورت گیرد شاید این شب پره که غذای دیگری ندارد از مرحله آفت خارج شود و از بین برود.
100 درصد شمشاد عرصه غرب مازندران از بین رفته است
کاظم نژاد با اشاهر به اینکه شمشاد تمام عرصه های غرب مازندران به صورت صد درصد و مابقی مناطق از 95 تا 98 درصد از بین رفته است، گفت: اکثر شمشادها خشک شده اند و متاسفانه این آفت هم به برگ درخت و هم به پوست درخت حمله می کند و زمانی که پوست درخت را خورد آن درخت عملا از فعالیت باز می ماند.
وی در پاسخ به این پرسش که محلول پاشی برای از بین بردن آفت شب پره تاثیر گذار است یا خیر، بیان کرد: محلول پاشی جلوی فعالیت حشره را می گیرد و باعث می شود حشره عقیم شود تا نتواند نسل خود را زیاد کند.
عضو هیئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس ادامه داد: نموداری در آفات وجود دارد این است که تا وقتی غذا و اقلیم برای آفات مهیا باشد شروع به زیاد شدن می کنند و این اتفاق برای شب پره افتاده است، اقلیم مناسبی برایش مهیا شد غذای بسیار زیادی در اختیارش بود و شروع به خوردن و تولید مثل زیاد کرد و تبدیل به آفت شد و بعد از اتمام غذا نیز ممکن است تا این اندازه در طبیعت وجود نداشته باشد.
پایش مناطق جنگلی در رویشگاه شمشاد در حال انجام است
حسین لزربنی کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر نیز درباره اقدامات صورت گرفته در مبارزه با آفت شب پره شمشاد، اظهار کرد: سازمان جنگل ها برنامه مدونی را برای منابع طبیعی تهیه کرده است که طبق همان برنامه پیش می رود.
وی با اشاره به پایش روزانه این آفت، گفت: پایش مناطق جنگلی نیز در رویشگاه های شمشاد در حال انجام است و هرجا شمشاد جوانه زده و سبز شد، محلول پاشی انجام می شود.
کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر با بیان اینکه در حال حاضر در دو منطقه پارک جنگلی سی سنگان و منطقه گلندرود در ارتفاعات رویان حوزه اداره کل منابع طبیعی دو مرحله محلول پاشی انجام شد، افزود: تا آخر مهرماه این عملیات در دو ایستگاه منطقه تکرار خواهد شد.
لزربنی قلمه گیری و نگهداری شمشادهای سالم در نهالستان شهر پشت نوشهر را از دیگر اقدامات عنوان کرد و تصریح کرد: یک سری نهال های یک ساله و دوساله شمشاد که در کف بستر جنگل جوانه زده بودند نیز از کف جنگل جمع آوری شدند و در نهالستان در داخل گلدان نگهداری می شوند تا این گونه حفظ شود و پس از اینکه شرایط محیط مهیا شد به جنگل انتقال داده می شود.
وی با بیان اینکه بالغ بر 95 درصد شمشادهای سی سنگان بر اثر آفت شب پره خشک شده است، خاطرنشان کرد: متاسفانه این درختان در حال حاضر خشک شدند.
کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر با اشاره به اینکه برای مبارزه با این آفت در مناطق مختلف نیازمند فرمول و دستورالعمل جداگانه است، افزود: به طور مثال پارک جنگلی سی سنگان نیازمند یک دستورالعمل و لیره سر تنکابن یک دستورالعمل دیگر نیاز دارد.
سه هزار هکتار از شمشادهای غرب مازندران درگیر آفت شب پره
لزربنی با بیان اینکه درصد خسارت به شمشادهای حوزه شمال کشور و بخصوص غرب مازندران بالا بوده است، گفت: حوزه اداره کل منابع طبیعی غرب مازندران دارای 8 هزار و 500 هکتار شمشاد بود که 5 هزار هکتار بر اثر بلایت شمشاد از بین رفت و از حدود3 هزار و 500 هکتار باقیمانده نیز 3 هزار هکتار درگیر آفت شب پره شد.
وی ادامه داد: از آنجایی که آفت شب پره یک آفت وارداتی بوده است بنابراین دشمن طبیعی برای آن وجود ندارد که آن را از بین ببرد، به طور مثال آفتی چون تخم انگشتری دشمنان طبیعی چون پرنده ها، زنبورها و مگس ها دارد که از بین می رود.
گزارش: سپیده پورشعبان خبرنگار ایسنا مازندران
انتهای پیام