بزرگنمايي:
نظر و گذري بر سريال پايتخت 3 و نقد و بررسي آن مي تواند به دست اندارکاران رسانه ملي براي توليد آثار فاخر هنري با توجه به فرهنگ ها و آيين ها و احياي آنها کمک شاياني داشته باشد.
به اعتقاد جمعي از صاحبنظران و کارشناسان حوزه هنر در مازندران، براي توليد سريالهايي از جمله پايتخت، پژوهش در حوزه مردم شناسي و شناخت دقيق آيين ها و سنت هاي اقوام براي نمايش امري ضروري است.
جمعي از کارشناسان حوزه هاي مختلف هنري در ميزگرد نظر و گذري بر سريال پايتخت 3 به نقد و بررسي اين سريال، کليت اثر و تاثيري که بر مخاطب داشته است،پرداخته اند.
سينا دلشادي مدير حوزه هنري مازندران: احساس مي کنم وقتي مي خواهيم راجع به مسئله اي درحوزه فرهنگ صحبت کنيم بايد دقت کنيم وبراساس علم وآگاهي وتخصص وتعهد باشد، از سبک مردم مازندران گرفته تا وجوه تاريخي اين خطه بايد ببينيم آن چيزي که بعد از پخش سريال و سئوالهايي که درذهن مخاطب به يادگار مي ماند ونهادينه مي شود چه چيزي است ضمن اينکه بايد نقاط مثبت يک اثر را ارج نهاد.
توجه به کار پژوهشي مردمشناسي
يک اتفاق مهمي که مي بايست قبل از پخش چنين سريالهايي اتفاق بيفتد، کار مردم شناسي قوي است و وقتي وارد حوزه اقوام مي شويم بايد با جزييات، ويژگي ها و عناصر فرهنگي آن آشنايي داشته باشيم، بايد به نمادها توجه کنيم، يک بخش با کلام وگفتار سروکار داريم وبخش عمده اي با تصوير و المانها است.
وقتي ما درحوزه نماد ونشانه ورود پيدا کرديم، نمي توانيم بگوييم ما منظوري نداشتيم، بلکه نمادها ، نشانه ها و المانها با ما حرف مي زنند و اين کار بسيار رساتر از خود ديالوگ است وکلام درجاي خودش قابل بررسي است و تصوير ونماد ونشانه درجاي خودش .
جايگاه فرهنگ در جامعه
عليرضا سعيدي کياسري کارشناس : پايتخت بهانه اي شده تا ما به يکسري از موضوعات ومباحثي بپردازيم که شايد سالها مغفول مانده است و پايتخت تلنگري براي مديران استان به ويژه مسئولان فرهنگي شده است که به مقوله اي که مي تواند براي آينده ما بسياراثرگذار باشد، بايد به اين مقوله بپردازيم که جايگاه فرهنگ درجامعه چيست؟ مخاطب جايگاهش کجاست؟ نقش رسانه چيست؟ اين سريال با تمام نقاط ضعف و قوتش چه تاثيري را توانسته درجامعه بگذارد؟.
کار رسانه ملي پيوند اقوام است، بطوري که براساس نگاه کارشناسي اين امر درسريال پايتخت اتفاق نيفتاده است و عکس اين قضيه افتاده است.
حجت الاسلام هاشمي کارشناس مذهبي : در ساخت سريال تلاش شده بود که ضعف هاي پايتخت 1 و2 کاسته شود ولي موفق نشدند نه اينکه بگوييم همه اين تلاشها بيهوده بود نه اينطور نيست، يکي از مشکلات اين فيلم اين بود که افراد براي پنهان کردن چيزي به دروغ هايي متوسل مي شوند که با روح مازندران همخواني ندارد.
جلوه زيباي صحبت يک چيني با امام رضا (ع)
از جلوه هاي زيباي اين فيلم نيز صحبت يک چيني با امام رضا (ع) بوده است و در اين سريال به اين نتيجه رسيده ايم که برنامه ها هرچي پيش آيد، خوش آيد واين با دين ما تطبيق ندارد.
مهدي رمضاني کارشناس ارشد رشته تئاتر وکارگرداني : يکي از ايرادهاي بزرگي که به شبکه هاي فارسي زبان خارجي گرفته مي شود اين است که بنيان خانواده ها را هدف قرارداده اند، چنين سيستمي نيز در سريال پايتخت اتفاق افتاده است وسيسمتي که درآن اتفاق افتاده همين است.
کارکترها آينده نگرمعرفي نشدند
در اين سريال احترام به بزرگتر نشان داده مي شود ولي در زير متن اتفاق ديگري مي افتد در ميان کاراکترهاي مازندراني که معرفي شدند حتي يک شخصيت عاقل ،انديشمند و آينده نگر ديده نمي شود، بجز هما که شخصيت مازندراني تعريف نشده است.
کارگردان در مصاحبه هاي خود گفته بود که شخصيتهايي که ساخته ما به ازاي بيروني دارند و در بيرون آنها را مي ديديم، حال اين سوال پيش مي آيد که اين شخصيتها چه چيزي بودند و کارگردان به دنبال چه هدفي بوده است؟ چه مابه زاهايي را ديدند و چه مابه ازاهايي را نديدند ؟ جهت نگاهشان به کدام سمت بوده که حتي يک شخصيت آينده نگر معقول در بين اين آدمها نيست.
شخصيت هاي پايتخت به لحاظ رفتاري مي لنگند
نه اينکه بايد ايده آل گرايه به افراد نگاه کرد بلکه بايد ديد که همه شخصيتها در اين فيلم به لحاظ رفتاري مي لنگند.
تصويري که از مازندراني ها در اين سريال در اذهان مردم باقي مانده سکانسهاي ريش سفيدي بزرگان براي حل اختلاف نخواهد بود و بلاخره در قصه اتفاق افتاد و مورد تحسين قرار گرفت و تماشاگران از آن مي گذرند اما وقتي سريال مشمول گذر زمان مي شود چيز ديگري در ذهنها باقي مي ماند .
ضعف عنصر منطق در شخصيت پردازي
از نظر فني نيز اگر نگاه کنيم عنصر منطق در شخصيت پردازي ضعيف است، بهبود نيز يک کاراکتر است که بايد فداکاري و شجاعتش برد شود ولي دو نکته آن را دچار ترديد مي کند، يک بهبود از پشت تير خورده پس شکارچي خلافکار نبوده، دو تيري که خورده ساچمه اي بوده که مخصوص شکارپرندگان است که بايد در ادبيات کارگرداني لحاظ شود و از نظر فني شخصيتها باورپذير باشند.
تيموري فعال حوزه تئاتر: من فکر مي کنم پايتخت برخورد با يک قوم نيست بلکه فراتر از اين حرفها است وقتي ما عناصري را انجام مي دهيم، اينها بار دراماتيک دارند، وقتي نام فردي را ارسطو مي گذاريم و ايشان عقلانيت ندارد، اين مي شود ارسطوي مازندراني که نشان مي دهد که عاقلشان اين است. من فکر مي کنم رسانه ملي که بايد با نگاه به حوزه اقوام هم برخورد کند ولي دارد به صورت هدفمند نسبت به جرياني پيش مي رود.
اين گفتگوها نشان دهنده نجابت مازندراني ها است که به آرامي گفتگو مي کنيم در خيابانها نمي رويم؛ مشت گره نمي کنيم، اين نوع نگاه مازندراني است، پير درجامعه هنري نشانه خردجامعه است چطور يک پيرما دچار بيماري است؟ ايا پيرما آنقدرآلزايمردارد که بيايد وسط کشتي لنگ آقا را جمع کند ؟.
دلشادي رئيس حوزه هنري مازندران: وقتي ما با نماد ونشانه سرکار داريم گذشته از زبان، کلام و ديالوگ مفاهيم ديگري را منتقل ودريافت مي کنيم، اسامي داراي معناي خاص مي شوند، هرعلامتي با زبان تصويربيان مي شود و وقتي ما اينطور دقت نظر به اين سريال نگاه مي کنيم مي بينيم دنيايي حرف راجع به هريک از اين بخشها خواهد داشت
پايتخت هاي ديگري ساخته شود
طبق گزارشها پايتخت ديگري ساخته نخواهد شد ولي اگر از من بپرسم مي گويم خوب است پايتخت هاي ديگر ساخته شود بايک سال کار پژوهشي و مردم نگاري و آن هم نه راجعبه يک قوم خاص، اين گروه اين توانايي را دارد که با نگاه کارشناسانه سريال را تداوم ببخشد و با ديدي آگاهانه اقوام مختلف کشور را به کل جامعه معرفي کند.
بهره برداري از آيين ها براي حل معضلات
اگر پايتخت به اين شکل تداوم پيدا کند مخالف هستم و بنظر مي رسد خود آقايان نيز به اين نتيجه رسيده اند، بهره برداري از آيين و سنن براي حل معضلات لازم است و امروز جامعه هنري ما بايد اين باشد که با توليد اين آيين ها در جامعه امروز نقش افريني کنيم و معظلات امروزمان را حل کنيم.
توجه به نقش اقوام در پيوستگي ملي
بايد نقش اقوام در برجستگي و چسبندگي ملي مورد بررسي قرارگيرد نه اينکه توليدي داشته باشيم که موجب ناراحتي و توهين به کسي بداند و آنها بخواهند خود را جدا بدانند از کشور که خيلي خطرناک است.
مسئولان بايد توجه کنند که بحث وحدت و انسجام از شعارهاي اساسي انقلاب و نظام بوده است و نقش اقوام در پيروزي انقلاب و مبارزه استکبار ويژه بوده است.
سوژه هاي جذاب کم نداريم
اگر مي خواهيم برنامه بسازيم بايد دنبال تاريخچه مازندران برويم که پناهگاه خاندان پيغمبر شد، ما در هرمقطعي مي خواهيم ورود پيدا کنيم مي بينيم دريايي از سوژه درمازندران وجود دارد که مي توانيم توليد اثر کنيم. اگر مي خواهيم مازندران را معرفي کنيم بيايم اولين حکومت شيعي را معرفي کنيم، راجع به لهجه، نظرفقهي اين است که اگر آمديم لهجه قومي را تقليد کرديم و آن موجب سبک شدن شد، اين فعل حرام است، آيا اين لهجه اي که در فيلم اتفاق افتاد موجب سبک شدن شد يا خير.
دروغ از عناصر پايتخت بود
به نظر من يکي از عناصر اين فيلم دروغ بود که اگر آن را مي گرفتيم سريال ساخته نمي شد و دروغ مصلحتي وجود ندارد و رهبر اين انقلاب براي پيروزي حتي يک دروغ مصلحتي براي پيشبرد اين انقلاب نفرمود.
عليرضا سعيدي کياسري کارشناس : مخاطب اجراي اين سريال کجا قرار گرفته است وقتي تلويزيون يک اثر را توليد مي کند چقدر در نظرسنجي ها به شناخت دقيق توجه دارد و چقدر شعورمخاطب را لحاظ مي کند، تا آنجايي که ملاحظه کردم در نظرسنجي ها مي بينيم، شرايطش کاملا متفاوت است.
آيا در برنامه تلويزيوني از جمله پايتخت، انصافا چه مقدار از مخاطبين واقعي جامعه لحاظ شده اند، در گزارش هايي که از سريال پخش شده چه مقدار از متخصصين و مخاطبين ويژه پرسش شده است، اگر براي توليد و محتواي رسانه تلويزيون انجام مي دهد مخاطب لحاظ نشود فاجعه به آنجايي مي رسد که به راحتي مخاطب يک کانال ديگر را از ماهواره انتخاب مي کند، موجي که خود مسئولان رسانه نگرانش بوده و هستند.
پايتخت خانه بدون ستون براي تلويزيون است
به اعتقاد من سريال پايتخت براي رسانه ملي مثل خانه بدون ستون آقاي نقي است که واقعا فرو مي ريزد و از بين مي رود و مخاطب است که در آن آسيب مي بيند.
يکي از قضيه هايي که باعث مي شود در پايتخت دچار چالش شويم واقعا به فرهنگ ، اداب و سنن ما توهين شده است، در سريال يک قهرمان کشتي غذاي سگ را تشخيص نمي دهد آيا ذکر چنين چيزهايي در فيلم لازم است که قهرمانان را هدف قراردهد. بهبود در اين سريال که به عنوان نماد حفاظت از محيط زيست است، بين جنگل باني و محيط باني تشخيص داده نشود که فاجعه است، مخاطب به دليل شعور اجتماعي زجر مي کشد و بسياري از مخاطبين ما به دليل فقدان مجموعه طنز در تلويزيون و عدم دسترسي به ماهواره مجبور مي شود اين مجموعه را نگاه کند.
حجت الاسلام هاشمي کارشناس مذهبي: به نظر مي رسيد که هدف تقويت بنيه وفرهنگ مازندران بود که تحقق پيدا نکرد و در سکانس خريد مجسمه و اينکه فرد به زور مي خواست مجسمه اي را بفروشد، توهين به هنرمندان ما بود.
در اين سريال چه برخوردهاي زشتي با هنرمندان مازندراني انجام داده اند که اميدواريم اينها انعکاس پيدا کند و اين مسائل به گوش مسئولين برسد.
مهدي رمضاني کارشناس ارشد رشته تئاتر وکارگرداني: در اين سريال تاکيد مي شود همه مازندراني هستند و نام مازندران ذکر مي شود، موجي از کدهاي مازندراني در سراسر سريال موج مي زند و کارگردان نيز در صحبت هاي خود گفت مي خواهد صفا و سادگي مازندراني ها رانشان دهد، ديگر اينجا نقي يک فرد نيست و سمبل يک مرد مازندراني مي شود بحث نماد و رسانه مي آيد وسط.
آدمهاي نافرمي در سريال وجود دارند
شوخي بايد در دل کار نهفته باشد نه اينکه بيرون زده باشد و اين اتفاق در سريال پايتخت افتاده است، صداقت وسادگي بهانه اي شد تا يکسري افراد نافرم به عنوان شخصيت مازني معرفي شوند که با وجود گذشت زمان باعث شده تصاوير کاريکاتور گونه در ذهن مردم شکل گرفته است.
بسياري از سکانسهاي سريال مي توانست وجود نداشته باشد و تاثيري هم در روند سريال نمي گذاشت، همانطور که طبقات مختلف برج ميلاد که يک رپرتاژآگهي محض بود وجاذبه گردشگري تهران را معرفي کرد در حالي که در هيچکدام از سه فصل سريال پايتخت نه تنها جاذبه هاي گردشگري مازندران معرفي نشد بلکه از ذکر نام شيرگاه که لوکيشن سريال بود از آن هم اجتناب کردندو نام علي آباد گذاشتند.
پايتخت 3 بي هدف بود
لطفي کارگردان و کارشناس تلويزيوني: سريال پايتخت در فصل 1 و2 با هدف کوچ و بحثهاي مذهبي درست شده است ولي سه کلا بدون هدف بود و اصلا فکري در پشت سريال درصداوسيما وجود ندارد بخصوص در سالهاي اخير که شرط اصلي ساخت يک سريال در شبکه آن است که سريال اسپانسر داشته باشد و بتواند مشارکت بگيرد، اينکه برج ميلاد را مي بينيد براي اين هست که برج ميلاد در ساخت اين فيلم مشارکت کرد.
ما يک چيزي به عنوان طنز داريم ولي در تلويزيون چيزي به عنوان هجو داريم و همه موضوعات تبديل به هجو مي شود، چرا که بيننده را فقط مي خواهيم بخندانيم، فکر نمي کنيم که بيننده به چي بخندد.
اگر يک کسي در ايام عيد وارد ايران مي شد با توجه به سريالهايي که از شبکه هاي مختلف پخش شد دلش به حال ما ايراني ها مي سوخت که چقدر ما ايراني ها کوته فکر هستيم و اصلا فکر نمي کنيم هميشه به مشکل برمي خوريم و هميشه مشکلات ما به صورت معجزه آسايي برطرف مي شود يعني هيچکدام منطقي براي حل مشکلاتمان نداريم .
نبايد مسئولان سريال پايتخت آن را به عنوان هوچي کري بدانند و بايد بدانند هرسريالي که ساخته مي شود منتقداني دارد و بايد آن را بپذيرند و بايد کارگردان منطقي جواب را بدهد و اينکه بگويد هوچي گري يعني مي خواهد آن را از سر خود باز کند. اگر بنا است سريالي را در مازندران حمايت کنند بايد قبل از حمايت فکر کنند که آيا واقعا آنها بايد حمايت شوند فيلمنامه را درست بخوانيد، شايد فيلمنامه دارد برعليه شما نوشته مي شود.
برخي از سکانسهاي اين فيلم خوب بود، از جمله اينکه زنهاي مازندراني بسيارفعالند، ديگري اينکه پدر سمبل در مازندران ديدم و پدرومادر در مازندران رکنند و آن را درتهران نديدم.