بزرگنمايي:

پیام مازند - ساری - محرم از راه رسید و قصه کربلا و عاشورا، آن دست و طفل و تشنه، آن حنجر و دشنه و آیین های عاشورایی جان تازه گرفت و مازندران رخت سیاه به تن کرد.

خبرگزاری مهر – گروه استان ها: دوباره خیمه‌های عزا برپاشده و گویا ندای کیست که مرا یاری دهد دوباره در گوش زمان طنین‌انداز شده است و همه برای همنوایی رخت سیاه به تن کرده‌اند.
حس و حال شهرها با روزهای دیگر فرق دارد و در فاصله‌های نزدیک به هم در محله‌ها و خیابان‌ها محمل‌های عزا برپاشده است که گویا همه شهر یکپارچه سیاه‌پوش حسین فاطمه شده‌اند.
حکایت دست و سینه، سنج و زنجیر، طشت و آب روایتگر ماجرایی است که بیش از 1400 سال همه‌ساله در سینه تاریخ می‌پیچد و بوی سیب و حرم حبیب دوباره فضای شهر را عطرآگین کرده است.
کوچه‌ها را که قدم می‌زنی از شهر و روستا تا دورترین آبادی این دیار حرف و کلام یکی است، محرم حسابش با همه آئین‌ها جداست، ایرانِ سیاه‌پوش در محرم حال و هوایش یکی است، غرب و شرق و شمال و جنوب ندارد، ترک و لر و کرد و بلوچ و ترکمن و عرب هم ندارد، اینجا همه لهجه‌ها و زبان‌ها و اقوام، حسین (ع) را صدا می‌زنند.

آیین‌های سنتی عاشورایی روایت گر عاشقانه‌ای حزن‌انگیز از مردمان ایران است، عاشقانه‌ای که گاه سرتاپای اهالی این دیار را در خاک و «گِل» فروبرده تا هر عزاداری زمزمه کند: آب حیات من است خاک سر کوی تو.
روایت این عاشقانه از روزها قبل از عاشورا شروع می‌شود، از ایامی که همه‌چیز مهیای عرض ارادتی دیگر است. خیمه‌ها در شهر پا می‌گیرد؛ دیوارها و خیابان‌ها سیاه‌پوش می‌شوند و نوحه‌های محلی تا روستاهای دورافتاده ضجه می‌زنند.
آیین های عاشورایی مازندران
در استان مازندران قلک شکنی از آیین‌های ویژه ماه محرم است که هرساله هم‌زمان با آغاز این ماه در برخی شهرهای استان برپا می‌شود و مراسم با پهن کردن پارچه‌های سبز در وسط حسینیه، چیدن قلک‌ها و با نشستن افراد بزرگ و کوچک دور این پارچه شروع می‌شود که در ابتدا دو قلک سفالی توسط پیر غلامان شکسته و مابقی قلک پلاستیکی توسط مردم پاره می‌شود و شروع به شمارش نذورات جمع‌آوری‌شده می‌کنند.
طبق این آیین سنتی هرساله از شب اول محرم تا اربعین حسینی به مدت 4 روز قلک‌هایی برای نذورات و کمک‌های مردمی بین اهالی توزیع می‌شود و کمک‌های مردمی صرف نذورات خرج شب هفتم ماه محرم و هزینه‌های جاری می‌شود.

از قلک شکنی تا تلاونگ
قلک شکی از رسوم عاشورایی اهالی بربری محله شهرستان قائم‌شهر بوده که از هشت سال پیش تاکنون رواج داشته و هرسال باشکوه‌تر از سال قبل برپا می‌شود و این آیین امسال نیز هم‌زمان با شب اول ماه محرم با حضور مداحان، پیر غلامان و عزاداران حسینی برگزار می شود.
یین‌های کرب زنی، علم‌گردانی، منبرکشی، فرمازنان، گره بندی، قوم بنی اسد، حسین حسین سرهادیم صداره (با صدای بلند حسین حسین بگوییم) و تعزیه تلاونگ (تعزیه خروس‌خوان) ازجمله آیین‌های عاشورایی مازندران است که در فهرست آثار ملی ناملموس کشور ثبت‌ شده است.
آیین‌های عاشورایی مازندران همزمان با دهه اول محرم کلید می‌خورد و ازجمله مراسم سنتی عزاداری و سوگواری مازندرانی‌ها برگزاری مراسم تعزیه «شبیه‌خوانی» که یکی از نمایش‌های معتبر ایرانی با مضامین واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) است در بیشتر روستاها و شهرها اجرا می‌شود و از دیگر مراسم مردم عزادار، تشکیل دسته‌های عزاداری و سینه‌زنی و زنجیرزنی بالباس‌های مختلف همدست در سنین کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگ‌سالان است.
مراسم دیگر همچون پرده‌خوانی، شامل پارچه‌های پرده‌ای از نقاشی صحنه‌های درگیری ظهر عاشورا و تصاویر سربازان و اشخاص شرکت‌کننده درنبرد حق علیه باطل و «اشقیاء» و «اتقیاء» است.