بزرگنمايي:

پیام مازند - نوشهر- اگر چه دهستان جنت رودبار شهرستان رامسر به خاطر ظرفیت‌های بالقوه و موجود پایتخت گل‌گاوزبان مازندران لقب گرفته است، اما مصائب و مشکلاتی که بر سر راه تولید این گیاه و دیگر گیاهان دارویی قرار دارد، تولیدکنندگان را دلسرد کرده است.

به گزارش ایرنا ، گیاه گل گاوزبان ، گیاه دارویی آرامبخش و مناسب برای درمان تنگی نفس ،تقویت حواس پنجگانه، درمان علائم سرماخوردگی است و خواص آنتی اکسیدانی دارد. از این گیاه به عنوان مکمل غذایی استفاده شده و جویدن برگ تازه آن برای درمان جوش های چرکی دهان مناسب است.
گل گاوزبان در دامنه کوه های البرز و در استان های اصفهان ، آذربایجان ، گیلان ، قزوین و در برخی از شهرهای دیگر نیز می روید و دهستان جنت رودبار شهرستان رامسر نیز یکی از مراکز مهم پرورش و تولید این گیاه در استان مازندران به حساب می آید.
براساس آمار مستند ، در دهستان جنت رودبار رامسر حدود 140 هکتار مزارع به کشت گیاه دارویی گل و گاوزبان اختصاص دارد که در این حوزه دست کم 700 بهره بردار در تولید این محصول فعالیت می کنند.
متوسط عملکرد در هر هکتار، طبق آمار مستند حدود 350 کیلوگرم است .در مجموع از سطح 140 هکتار به میزان بیش از 40 تن گل گاوزبان در این منطقه تولید می شود و بنا به گفته مسئولان ذیربط مقادیری از این محصول که ارزش صادراتی دارد به دیگر کشورها صادر می شود.
این دهستان با 59 پارچه آبادی و روستا از توابع بخش دالخانی رامسر و یکی از مناطق ییلاقی این شهرستان به شمار می رود و فاصله مرکز دهستان تا مرکز این شهرستان 45 کیلومتر است که از سمت شمال به جنگل دالخانی، بخش جلگه ای و دهستان سخت سر و از سمت شرقی به دهستان گلیجان و دو هزار، از سمت جنوب به اشکور رامسر و از سوی غرب به مناطق جنگلی و مراتع دهستان جواهرده محدود می شود.
این منطقه از دیرباز به عنوان پایتخت و قطب تولید گل گاوزبان شهرت دارد. همه ساله در خرداد ماه بر اساس رویکرد دولت تدبیر و امید با هدف ایجاد نشاط اجتماعی ، رونق تولید و توسعه پایدار در روستای مرکز دهستان جنت رودبار رامسر جشنواره ملی گل گاوزبان با حضور جمعی از مسئولان کشوری ، استانی ، محلی و تولید کنندگان این گیاه دارویی برگزار می شود . این جشنواره در سال 1395 به ثبت ملی رسید و مسئولان دست اندرکار تاکنون موفق شدند ششمین جشنواره را در این منطقه برگزار کنند.
محدودیت های مالی ، کمبود و گرانی نهاده های کشاورزی ، پائین بودن قیمت و نیز جولان دلالان و واسطه ها ، آشنا نبودن به علم و فنون نوین کشاورزی ، ضعف نظارت ، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی ، بالا بودن هزینه های تولید، کمبود نیروی انسانی ، برخوردار نبودن از تسهیلات کم بهره و ارزان قیمت و سخت گیری های بی مورد بانک ها در ارائه تسهیلات از عمده مشکلاتی است که تولید کنندگان گیاهان دارویی در رامسر مطرح کردند.
سابقه کشت گل گاوزبان در رامسر
یکی از تولیدکنندگان گل گاوزبان روستای "زمان محله " دهستان جنت رودبار با اشاره به سابقه طولانی کشت گل گاوزبان در این منطقه ، گفت: قدمت فعالیت اهالی این روستا در کشت گل گاوزبان و حتی برداشت آن در ارتفاعات و دامنه کوه ها به پیش از انقلاب اسلامی برمی گردد تا جائی که غالب اهالی این روستا این محصول را پس از برداشت در مراکز دیگر استان ها از جمله قزوین و تهران می فروختند.
یدالله جنت فریدونی افزود : خیلی از زمین های کشاورزی که به صورت دیم به کشت گندم و جو اختصاص داشت سعی کردند به کشت گل گاوزبان اختصاص دهند ولی از یک دهه پیش به مرور با بروز مشکلاتی مانند مهیا نشدن زیرساخت ها و امکانات نظیر صنایع تبدیلی و تکمیلی ، روند پیچیده بروکراسی برای دریافت تسهیلات و نیز سخت گیری های بی مورد بانک ها در ارائه وام به تولیدکنندگان و بالا بودن هزینه های تولید انگیزه و رغبت برای تولید این محصول رو به کاهش گذاشت و بخشی از تولید کنندگان به شهرها مهاجرت کرده اند.
وی عدم افزایش قیمت گل گاوزبان را از دیگر مشکلات برشمرد و توضیح داد: با توجه به نرخ تورم و گرانی، طبیعتا باید قیمت خرید این محصول هم افزایش پیدا می کرد ، ولی نه تنها چنین اتفاقی رخ داد بلکه قیمت کاهش یافت و این وضعیت دیگر برای کشاورز به صرفه نیست.
این کشاورز جنت رودباری گفت: به عنوان مثال سال گذشته بهای هر کیلوگرم گل گاوزبان حدود 230 هزار تومان بود، اما امسال به حدود 200 هزار تومان و بعضی مواقع حتی 180 هزار تومان رسید که شوک بزرگ برای کشاورزان بود چرا که با افزایش نرخ تورم و گران شدن همه کالاها و محصولات ، کاهش قیمت برای آنان غیرقابل باور بود.
این تولید کننده گل گاوزبان وجود واسطه ها و دلالان برای خرید این محصول با نازلترین قیمت را از دیگر مشکلات فعالان این بخش معرفی کرد و گفت: عده ای از افراد به عنوان خریدار این محصول سعی دارند برای سود بیشتر این محصول را با کمترین بها از کشاورزان منطقه بخرند و متاسفانه دیده شده که برخی از باغداران به علت نبود تضمین خرید محصولشان هر کیلو گل گاوزبان را حدود 150 هزار تومان به واسطه ها فروخته اند.
جنت فریدونی با ابراز نگرانی از خسارت های وارده ناشی از ریزش برف و سرمازدگی به مزارع گل گاوزبان این منطقه افزود: در اردیبهشت ماه امسال به علت ریزش برف سنگین و در پی آن سرمازدگی و یخ زدگی بوته های این نوع گیاه خسارت های زیادی به تولید کنندگان این محصول وارد شد و در نتیجه از هر هزار متر مربع که حدود 50 کیلو گل گاوزبان برداشت می کردم امسال این عدد به 13 کیلو رسید و تاکنون هیچ حمایتی از خسارت دیدگان نشده است.
وی میزان دستمزد روزانه هر کارگر برای چیدن گل گاوزبان در این منطقه را حدود 60 هزار تومان اعلام کرد و ادامه داد : معمولا خانم ها بیشتر در چیدن این محصول فعالیت دارند و به طور متوسط هر کارگر روزانه می تواند حدود یک کیلو گل گاوزبان بچیند و برخی از کارگران نیز رغبتی به کارکردن ندارند چرا که غالب آنها مدعی هستند که زمانی همکاری خواهند کرد که مشارکتی اقدام به چیدن این محصول کنند که برای باغدار تحت هیچ شرائطی صرف اقتصادی ندارد.
صادرات و برندسازی؛ حلقه مفقوده
یکی دیگر از تولید کننده گل گاوزبان در منطقه جنت رودبار هم که در زمینه جمع آوری ، خرید ، فروش و صادرات گل گاوزبان فعالیت دارد، گفت که اغلب تولید کنندگان این محصول به سبک و روش سنتی بدون آگاهی کار می کنند و دانسته های آن ها منطبق به علم و فنون کشاورزی نوین نیست.
خیرالله جنت صادقی افزود : نتیجه این کم توجهی ها آن شد که شاهد برداشت محصول درجه 2 و 3 گل گاوزبان در این منطقه باشیم و به رغم آنکه کار فرآوری ، بسته بندی و برندسازی نیز روی آن انجام می گیرد و به دیگر کشورها از جمله عراق ، پاکستان و روسیه صادر می شود متاسفانه مقادیری از این محصول به علت مشکلات بهداشتی برگشت داده شود.
وی گفت: در سال زراعی گذشته به مقدار چهار تن گل گاوزبان با همکاری صراف های مستقر در تهران به کشورهای روسیه و ترکیه صادر شد و ارز آوری خیلی خوبی هم به همراه داشت .
جنت صادقی با بیان آنکه از یک سال پیش اقدام به خریداری تجهیزات صنایع تبدیلی ، تکمیلی و ثبت شرکت تعاونی در روستای جنت رودبار کرده است ، افزود : هم اکنون در این مجموعه دست کم سه نفر به طور مستقیم و یکصد نفر نیز به شکل غیر مستقیم فعالیت دارند و طی این مدت سعی شد بسیاری از گیاهان دارویی دیگر مانند چای کوهی ، گزنه ، خلال مرکبات و گل و گاوزبان به صورت ارگانیک تهیه و به خارج صادر شود.
شناسایی 30 گونه گیاهان دارویی در رامسر
یک کارشناس گیاهان دارویی در رامسر هم به خبرنگار ایرنا گفت: در روستاهای جنت رودبار و حتی اشکورات رامسر به علت شرائط خوب آب و هوایی و نیز خاک انواع گیاهان دارویی نظیر چای کوهی ، بهار نارنج و نعنا می روید و خوشبختانه تمام این نوع گیاهان در این منطقه شناسایی شده است.
شایان شاهمرادی افزود: این منطقه علاوه بر تولید گیاه گل گاوزبان ، ظرفیت تولید گیاهان دارویی دیگری با کیفیت بالا را دارد که قابل تجاری سازی است و تاکنون 30 گونه آن مورد شناسایی قرار گرفته است.
وی بر ضرورت ایجاد صنایع تبدیلی برای افزایش میزان تولید و درامد خانواده های کشاورز تاکید کرد و گفت: بیشتر تولیدات کشاورزی این منطقه نظیر گل گاوزبان به صورت فله ای به مناطق دیگر کشور ارسال می شود که در صورت فراوری نه تنها برند سازی می شود بلکه به افزایش میزان درامد خانواده ها کمک می کند.
این کارشناس گیاهان دارویی به ثبت یک شرکت دارویی در شهرستان رامسر اشاره کرد و گفت : این شرکت با تاسیس کارگاه فراوری و بسته بندی انواع گیاهان دارویی ، تولیدات این منطقه را به صورت بسته بندی و فراوری شده به سایر نقاط کشور ارسال کند.
به گفته او ، در حال حاضر این واحد تولیدی از تجهیزات ضد عفونی محصولات گیاه دارویی بی بهره است و در نتیجه زمانی می تواند محصولات گیاهی منطقه را به کشورهای سوئیس ، آلمان و روسیه صادر کند دراای امکاناتی نظیر آزمایشگاه ، تجهیزات ضد عفونی و ... باشد.
این کارشناس گیاهان دارویی گفت: سال گذشته مقایری گل گاوزبان به کشورهای روسیه و عراق صادر شد که متاسفانه به علت مشاهده شدن موارد غیر بهداشتی مانند قارچ و باکتری در این محصول برگشت داده شد بنابراین برای پیشگیری از تکرار این مسائل باید واحد صنایع فرآوری ، تبدیلی و تکمیلی به پیشرفته ترین تجهیزات برخوردار باشد.
به گفته شاهمرادی ، برای خریداری امکاناتی نظیر دستگاه اسانس گیر ، تجهیزات آزمایشگاهی ، دستگاه عرق گیر و سایر موارد حدود 200 میلیون تومان نیاز است .
کشاورزی سنتی و مشکلات فراوان
مدیر جهاد کشاورزی رامسر نیز با اعلام این که هم اکنون در سطح حدود 140 هکتار از مزارع مختص گل گاوزبان در جنت رودبار دستکم 700 بهره بردار فعالیت دارند، گفت: البته تولید در این بخش مشکلاتی دارد که بخشی از آن باید توسط خود کشاورزان رفع شود و بخشی هم مربوط به بانک ها و دستگاههای دولتی است که اقدامات لازم باید صورت گیرد.
فرزاد نوائیان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : با این وجود در کنار این مشکلات اقدامات خوبی انجام شد و یکی از این موارد آسان سازی فرایند مجوزهای صادراتی است و ضمن آنکه به تعدادی از متقاضیان واحد صنایع تبدیلی و تکمیلی تسهیلات ارزان قیمت و دراز مدت پرداخت شده است.
وی ، فراگیری آموزش تولیدکنندگان با علم و فنون نوین کشاورزی را از دیگر پی گیری ها و اقدامات مدنظر مسئولان دست اندرکار جهادکشاورزی منطقه معرفی کرد و ادامه داد : برای گذر از کشاورزی سنتی به مکانیزه آموزش های لازم از سوی کارشناسان شرکت های دانش بنیان پیش بینی شده و این موضوع از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته و همچنان ادامه دارد تاجائیکه در مرکز دهستان جنت رودبار این کلاس های آموزشی برگزار شده است.
مدیر جهاد کشاورزی رامسر گفت که دولت نیز در سال جدید اعتبارات خوبی برای ارتقای سطح کیفیت محصولات کشاورزی نیز مکانیزه کردن فرآیند تولید محصولات کشاورزی پیش بینی و درنظر گرفته است و بنابراین در بخش خریداری ادوات کشاورزی به متقاضیان تسهیلات ارزان قیمت و با بهره کم پرداخت خواهد کرد.
نوائیان افزود : در این بخش مشکلی که وجود دارد این است که غالب تولید کنندگان گل گاوزبان خرده مالکی هستند در حالی که طبق دستورالعمل تسهیلات به کشاورزانی تعلق می گیرد که در مناطق جلگه ای حدود پنج هزار متر و در ارتفاعات حدود 2 هکتار زمین داشته باشند. با مکاتباتی که با مسئولان استانی و وزارتخانه انجام گرفته از آن ها خواسته شده که این منطقه ویژه دیده شود و امیدوارم با اصلاح این دستورالعمل بتوان مجوز های سطح زیرکشت برای دریافت تسهیلات متقاضیان این منطقه نیز اقدام کرد.
وی اظهار داشت : سالانه بیش از 40 تن گل گاوزبان در این شهرستان تولید می شود و امیدوارم با ارائه تسهیلات ارزان قیمت و حمایت بیشتر از تولید کنندگان گل گاوزبان بتوان سال آینده این میزان تولید را افزایش داد و به رونق اقتصادی تولید کنندگان بینجامد.
9922/ 1602/ 1654