عمو نوروز و دختر دم بختش، بهار خانوم حال ديگر رخت و لباس سفر بر تن کرده و کوله‏ بار خود را براي کوچي يک ساله تا فرارسيدن فروردين 93 بسته‏ اند تا در غياب آنها تابستان گرم و سوزان طي سه ماه، حاکم مطلق بر زمين باشد.

شاکله فرهنگ گردشگري تهران بر يک اصل کلي، ثابت و هميشگي "سفر به نوار شمالي کشور" بنا شده است، اما حال وقت آن رسيده تا تغييراتي اساسي در اين رويه خشک چندين ده ه‏اي ايجاد شود، اين روزها ديگر پيکان گوجه اي و ديزي سنگي و جاده‏ هاي شمال و حضور چند ساعته در نواحي جنگلي به خاطرات گذشتگان و احساس به قولي نوستالژيک پيرمردهاي پا به سن گذاشته بدل شده است.

در دنياي امروز مردم ملل مختلف، گردشگري را صنعتي ارزآور و کارکردي متنوع در اشکال گوناگون تعريف مي‏ کنند که طبيعت‏گردي يا همان اکوتوريسم تنها بخشي از آن محسوب مي‏شود، حال اين تنوع بايد در استاني پهناور و برخوردار از ظرفيت‏هاي مختلف گردشگري مانند تهران نيز نمودي عيني يابد.

تهران؛ بهشت يا جهنم

تهران، نام شهر، شهرستان و استاني است که همه جهانيان آن را به عنوان قلب تپنده و پايتخت سياسي ايران اسلامي مي‏شناسند، بسياري زندگي در تهران را با حضور در بهشت قياس کرده و برخي ديگر با رد اين تصور شرايط آن را به جهنمي غيرقابل تحمل تشبيه مي‏کنند، هرچند طي ساليان اخير وراي اين حس عشق و نفرت و در سايه تلاش‏هاي مسئولان مديريت شهري تحمل دستکم تابستان‏هاي گرم اين شهر بزرگ براي شهروندان تهراني به امري ساده ‏تر تبديل شده، اما به هر حال اين فصل سوزان در ديگر نقاط کشور يک درد و در کلان‏شهر دود گرفته و مملو از آلودگي‏هاي آب و هوايي و سمعي و بصري پايتخت دردي دوچنداني براي ساکنان آن است.

گرماي بيش از حد هوا، دود غليظ و مضر محصول فرايندهاي شيميايي اقسام سوخت‏هاي فسيلي در انواع خودروها، پمپ بنزين شلوغ، وسايل حمل و نقل عمومي پر ازدحام، ترافيک دائمي، بوق ممتد راننده بي‏ ملاحظه، معابري باريک به‏ دليل تبديل شهر به يک پارکينگ بزرگ و در يک کلام جهنمي واقعي همه و همه عواملي هستند که مي‏توانند يک فرد را کم ‏تحمل، کلافه و در نهايت عصباني کنند.

در اين بين نوع زندگي ذاتي شهري و بي‏ تحرکي‏هاي ناشي از آن نيز مزيد بر علت شده تا انواع و اقسام عوامل استرس‏ زا و پديدآورنده بيماري‏هاي روحي و رواني نيز گريبانگير شهرنشينان شود؛ دوري از ورزش، نبود آب و هوايي مناسب براي پرداختن به فعاليت‏هاي بدني، لوازم آسايشي داراي کنترل از راه دور، توليد انواع کنسول‏ بازي‏هاي رايانه‏ اي به دور از تحرک کافي براي کودکان، وقت محدود، گسترده وظايف بي‏شمار، خوردن بيش از حد غذاهاي آماده يا به قولي فست فود و در مجموع زندگي ماشيني نيز نياز انسان را براي حضور هر از چند گاه در دامان مهربان مادر طبيعت بيش از پيش مهم مي‏ نماياند.

حال اگر در چنين حال نزاري برايتان از باغ و بوستان‏هاي سرسبز، پرندگاني آوازه‏ خوان، پروانه‏هايي بر فراز گل‏هاي زيبا، رودخانه ه‏اي خروشان جاري در ميان چمنزارهاي خرم، ميوه‏ هايي رسيده و آبدار، ماهي‏ هاي آماده صيد، شنا در زلالي آب چشمه، آب و هوايي مطبوع، خنکاي نسيمي ملايم و مردماني ميهمان‏ نواز سخن بگويند، آيا اين توصيفات ذهن خسته از زندگي معمول شهري شما را به جايي موصوف در کتب الهي همچون بهشت سوق نمي‏دهد؟ در اين گزارش قصد داريم تا همراه با شما به اين بهشت رفته، جذابيت‏هاي آن را به قاب تصوير کشيده و داشته‏ هايش را خلاصه ‏وار شرح دهيم.

هرچند براي نايل آمدن به بهشت برين وعده داده شده از سوي خداوند باري تعالي و پيامبران الهي بايد نيکي و تقوا پيشه کرده و از زشتي و پليدي‏ ها دوري جست، اما روستاي خمده با داشته‏هاي اکوتوريسمي خود به مثابه بهشتي کوچک در زمين است تا رفتن و ديدن آن بهانه‏اي باشد براي شکرگزاري نعم بي پايان خداوند و استفاده از مواهب بي‏شمار او؛ نکته جالب در وهله نخست آنکه حد فاصل بين اين بهشت و آن جهنم تنها 120 کيلومتر است.                                 

خمده کجاست؟

با شنيدن شرح حال روستاي خمده نخستين نکته متجلي در ذهن مخاطبان گزارش، کسب اطلاع از محل اين روستا و چگونگي دستيابي به آن است.

خمده، روستايي در بخش مرکزي شهرستان فيروزکوه در رديف مناطقي سرسبز موسوم به «حبله‏رود» قرار دارد.

براي رسيدن به اين خطه کم‏ نظير بايد خود و ابزارهاي مورد استفاده را براي انجام سفري چند ساعته تا شهرستان فيروزکوه، مازني‏ ترين خطه استان تهران و مرکز اين شهرستان يعني شهر فيروزکوه آماده و مهيا کنيد، قبل ورود به شهر و در همان ميدان نخست بايد مسيرتان را به سمت راست تغيير جهت دهيد تا بعد از عبور از جوار ملکوتي بارگاه مطهر «امامزاده اسماعيل(ع)»، برادر حضرت ثامن الحجج(ع) و زيارت اين سلاله پاک آسمان عصمت و طهارت از مسير خيابان "جهان پهلوان تختي" به سمت باغ‏ هاي سرسبز و پر ميوه منطقه «سرخدشت» در 12 کيلومتري روستاي «مهاباد» و منطقه حبله‏رود حرکت کنيد، بهتر است همان داخل شهر مايحتاج سفر خود را تهيه کنيد، زيرا تدارک و يافتن اقلام مورد نياز در درون بافت روستا کاري دشوار است.

خوشبختانه مسيري نسبتا مناسب اما پر پيچ و خم پيش رويتان خواهد بود، هرچند زيبايي‏هاي طبيعت کناره جاده به حدي جذاب و چشم‏نواز هستند که هر عکاس خوش‏ذوق و انسان طبيعت‏دوستي را در مقاطعي از راه مجبور به پياده شدن از مرکب، ديدن آنها و تحسين طبيعت خواهد کرد.

باغ‏هاي مثمر بي‏شمار، پيش چشم گردشگران

مسير دسترسي به روستاي خمده با خط آهن تهران - مازندران داراي سيري موازي است، بنابراين بعيد نيست در طول اين سفر با قطاري در حال حرکت روبه‏رو شده و دستي براي همسفران ريلي خود تکان دهيد.

همچنين در بين راه از زير چندين پل قديمي متعلق به دوران پهلوي به عنوان مسير عبور قطار مشهور به پل‏هاي "رضاشاهي" نيز عبور خواهيد کرد.

وجود باغ‏ هاي مثمر سيب، گلابي، هلو، گردو، آلبالو و گيلاس بي‏شمار به دليل شرايط مناسب آب شرب و زراعي منطقه و خنکاي نسيمي ملايم در ميان درختان پربار خاطراتي فراموش ناشدني را در ذهن مسافران اين مسير رقم مي‏زند.

شنا در استخري مملو از آب معدني

خمده، معمولا مقصد اغلب مسافرت‏ هاي هر از چند گاه تابستاني اهالي شرق استان تهران است، چرا که سايتي گردشگري مانند «تنگه‏واشي» نامي برجسته در ميان تهراني‏هاست و سفر به اين منطقه براي افراد بي‏ حوصله ‏اي که طاقت چنداني براي ايستادن پشت ترافيک طولاني، دغدغه يافتن محلي براي پارک خودرو، همراه بردن باري سنگين، عبور از جريان رودخانه ‏اي سرد، شلوغي و سر و صدا را ندارند، محل مناسب‏تري است.

يکي از ويژگي‏هاي منحصر به فرد و کمياب حاشيه روستاي خمده، استخري طبيعي و مملو از آب معدني به نام «خمبوبه» است که هر تن خسته ‏اي را به يک آبتني حسابي دعوت مي‏کند، نکته جالب آنکه آب اين استخر از چشمه‏ اي در گوشه آن تأمين شده و حتي مي‏توان آبزيان ريزي را در درون اين مايع زلال ديد؛ در ساخت اين استخر از هيچ مصالح غيرطبيعي استفاده نشده و عناصر شکل‏ دهنده آن کاملا بومي و طبيعي است.

آب چشمه قابل شرب نيست و توصيه مي‏شود از آن ننوشيد، اما ورود مقاديري ناچيز از آن به هنگام شنا و يا شوخي‏ هاي معمول در استخرها ايرادي در سلامتي ايجاد نمي ‏کند؛ آب استخر خنک است و بايد آهسته آهسته وارد آن شد، همچنين کفپوشي همانند آنچه در مراکز مشابه شهري وجود دارد در اين استخر نيست و بايد پوششي مناسب براي پاي خود مانند دمپايي همراه داشته باشيد، علاوه بر اين از ايستادن در معرض تابش آفتاب بعد از اتمام تفريح پرهيز کنيد، چراکه آب و هواي منطقه پاک است و آفتاب مستقيم موجب آسيب رسيدن به پوست بدن شود.

رودخانه ه‏اي خروشان و جوجه‏ کباب

بعد از شنايي يک ساعته در استخري کاملاً طبيعي، اين مسافرت تا رسيدن محل استقرار گردشگران چندان به درازا نمي‏ کشد؛ بعد از يک کيلومتر ديگر رانندگي و عبور از پلي ساخته شده بر روي رودخانه حبله‏رود يافتن محلي براي پارک خودرو حتي در ايام تعطيل کار چندان دشواري نيست، از اينجا به بعد کمي پياده روي لازم است تا سايه درختي را براي برپايي چادر خود پيدا کنيد و به قول خودمان بساط غذاي غالب مسافرت‏هاي کوتاه ‏مدت يعني همان جوجه‏ کباب را به راه بيندازيد.

از ديگر ويژگي هاي بارز خمده عبور جرياني زيبا و خروشان همچون رودخانه حبله‏رود يا در اصطلاح محلي «نمرود» است، اين مسير آبي کم‏ نظير با سطحي قابل توجه از اين روستا و ساير نواحي شمال شرق استان تهران عبور مي‏کند تا سرانجام به استان همجوار يعني سمنان سرازير شود.

در خمده هر که به دنبال علاقمندي شخصي و دنياي مخصوص خود است، يکي در کرانه رودخانه به دنبال گرفتن ماهي است، يکي ديگر دوربين به دست سوژه‏هاي طبيعي را براي ثبت در حافظه‏ ها مي‏جويد، آن ديگري بادبزن به دست زغال زير جوجه‏ ها را گُر مي‏دهد، کودکان در ميان باغات به دنبال پروانه ‏اي در حال فرار مي‏دوند، اغلب آقايان زير درختي به خواب رفته‏اند تا خستگي يک هفته ‏اي خود از کاري سخت را جبران کنند و بانوان در حاليکه دور هم نشسته‏ اند و غيبت هم نمي‏کنند درباره هر موضوعي که به ذهنشان برسد با يکديگر صحبت مي‏کنند! در انتها، دو کلام حرف حساب

اما توصيه هميشگي ما خبرنگاران به خود و همشهريان در خلال استفاده از جلوه‏ هاي طبيعي به عنوان فرصتي براي تفرج انتهاي هفته، مراقبت از اين داشته‏ هاي خدادادي است؛ گاه رفتار شماري معدودي از افراد بي‏توجه، آسيب‏هايي جبران‏ ناپذير را متوجه طبيعت مي‏سازد، وجود چنين تجربه‏ هاي تلخي است که پيشنهاد برخي دوستان براي عدم تهيه چنين گزارشي از زيبايي‏ هاي روستاي خمده را در پي داشت، شما هم کاري نکنيد که ما از کارمان پشيمان شويم.

برداشتن کيسه زباله‏ اي سبک و صرف زماني 10 تا 15 دقيقه‏ اي براي جمع‏ آوري هر آنچه به عنوان زباله از تفرج آن روز باقي مانده اصلاً کار طاقت‏ فرسايي به شمار نمي‏ آيد، طبيعت را حفظ کنيم تا طبيعت نيز حافظ سلامتي روحي و جاني ما باشد.