پیام مازند - نور - یوش و کومه آقا توکا نهانخانه و رازدار اندیشه های نیمایی است اگرچه نام نیما یوشیج، شاعر پرآوازه جنگل های شمال و روز شعر نو در تقویم ملی از قلم افتاده است.
یوش با نیما و اشعارش و اندیشه هایش شهره جهانی دارد و کافی است نشان آن را جویا شوی . برای رفتن به زادگاه نیما و خانه اش که یادگار خاطره های شاعر افسانه ای است از نور باید دو ساعت به سمت ارتفاعات در بلده پیش روید .
مسیر دو ساعته نور - بلده و گذر از جاده رویایی آب پری، گلندرود، از میان گردنه ها و جنگل های بکر و زیبای شمال که تیغ ویلاسازی بر پیکره آن نشسته است را به شوق روستای یوش و دیدن خانه نیما که به موزه تبدیل شده را تحمل می کنیم .
آوای زنگ کوچ دام‌ها، گله های گوسفند که از حاشیه جاده می گذرد و راهی که در میان مه غلیظ پاییزی گم می شود همه و همه نمادهای شعر نیمایی را در ذهن تداعی می کند . چهارفصل خدا در مسیر کوهستانی و گاه جنگلی نور به سمت بلده هویدا می شود از مه غلیظ صبحگاهی گرفته تا نم نم باران و گونه های خیس برگ درختان و برف خفیف پاییزی که بر شانه جاده نشسته. گویی در میان منظومه های نیما سیر می کنی و یوش و نیما ترا چشم در راه است .
پس از طی دو ساعت به شهر بلده می رسیم و آنچه که بیش از همه توجه را جلب می کند تصویر نیما است که بر بیلبوردی نقش بسته و دیده می شود. برای رسیدن به یوش باز باید پنج شش کیلومتری برانید . با رسیدن به یوش می توان صدای گام های نیما و صدای نفس پدر شعر نو را شنید روستایی که بیش از هر جای ایران یاد و خاطره نیما را دارد. ناخودآگاه اشعار نیما در ذهن خطور می کند و بر زبان جاری می شود .
کوچه پس کوچه های سنگفرش شده یوش و اهالی که با شعر و موسیقی مونس شده اند قدر نیما را بهتر می دانند اگرچه نام نیما و روز شعر نو در تقویم ملی ثبت نشده است
کوچه پس کوچه های سنگفرش شده یوش و اهالی که با شعر و موسیقی مونس شده اند قدر نیما را بهتر می دانند اگرچه نام نیما و روز شعر نو در تقویم ملی ثبت نشده است . میراث فرهنگی چندسالی است به احیای بافت باارزش دهکده یوش پرداخته و یوش اکنون به محل بازدید ادبا، شعرا و گردشگران تبدیل شده است.
رسیدن به خانه نیما، کار چندان دشواری نیست. از هرکه بپرسی، راه خانه را به تو نشان می‌دهد و به گفته نیما" «مانده اسم از عمارت پدرم/ طرف یورد شمالی‌اش: تالار/ طرف یورد جنوبی‌اش: سردر/ طرف بیرون آن: طویله‌سرا...» امروز طویله‌سرایی باقی نمانده اما تالار و سردر پابرجا باقی مانده‌اند.
کوچه های تنگ و باریک، دیوارهای بازسازی شده با کاه و گل که نامهای برگرفته از اشعار نیمایی دارد را باید طی کرد تا به کومه آقا توکا رسید. کوچه های منتهی به خانه نیما شیبدار و سنگفرش است و تردد خودرو در آن به سختی انجام می شود اما باز گردشگران اصرار دارند با ماشین این مسیر باریک و شیبدار را طی کنند .
خانه نیما که به موزه تبدیل شده دو ورودی دالان شکل دارد و روی دیوارها عکس هایی از نیما و مراحل بازسازی خانه پدر شعر نو دیده می شود. دورادور حیاط پله های وردی حجره های مختلف خانه نیمایی قرار دارد و اتاق های تو در تو که به یکدیگر راه دارند. جاذبه این خانه تاریخی را بیشتر کرده است .
در حیاط خانه سنگ مزار نیما به چشم می آید که سپیده دم پنجشنبه 14 دیماه 1338 غروب پدر شعر نو بر آن نگاشته شده است، حیاطی که در میانه آن، سه سنگ قبر به چشم می‌خورد؛ سنگی از آن نیما. سنگ دیگر برای خواهرش بهجت و سنگ دیگر، سنگی است که بر گور سیروس طاهباز نهاده شده با بیتی از حافظ بر آن: «به خاک پای تو سوگند و نور دیده حافظ/ که بی‌رخ تو فروغ از چراغ دیده ندیدم. »
آنگونه که می گویند پیکر نیما سال 68 به یوش منتقل و خانه نیما در سال 72 ثبت ملی شد و از آن پس کار مرمت و بازآفرینی خانه نیما شروع شده است.خانه نیما به موزه تبدیل شده تا برخی عکس‌ها و وسایل شخصی پدر شعر نوی فارسی را در خود جای دهد. عینک و قلم و لباس و کفش و چراغ و پیه‌سوز... در خانه می‌گردی و روزهایی را در ذهن مجسم می‌کنی که نیما و برادرش لادبن و خواهرش بهجت از در و دیوار بالا می‌رفتند و فریاد کودکانه‌شان در فضای خانه می‌پیچید.
خانه نیما در سال 68 ثبت ملی شد و پیکر نیما نیز سال 72 به یوش منتقل شده و از آن تاریخ مرمت و بازسازی آن شروع شده است
مهدی ایزدی معاون میراث فرهنگی مازندران و مسئول مرمت خانه نیما در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ثبت شش اثر تاریخی و باارزش در روستای یوش از جمله خانه نیما گفت: خانه نیما در سال 68 ثبت ملی شد و پیکر نیما نیز سال 72 به یوش منتقل شده و از آن تاریخ مرمت و بازسازی آن شروع شده است.
مسئول مرمت خانه نیما اظهار داشت: مرمت و بازسازی خانه نیما براساس مستندات صورت گرفت زیرا برخی جاهای منزل بین 40 تا 80 یا 90 درصد تخریب شده بود و با عکس ها و مستندنگاری ها طبق سبک و سیاق گذشته بازسازی و مرمت شده است.
وی گفت: در سال 76 یکصدمین سالگرد نیما یوشیج در منزلش در یوش جشن گرفته شد و سال 88 نیز خانه موزه نیما افتتاح و سال 89 نیز کل روستای یوش به عنوان بافت باارزش تاریخی ثبت شده است و در حال حاضر هر سال بالای 50 هزار نفر از خانه نیما بازدید می کنند و هدف این است که بافت روستای یوش مانند ابیانه، ماسوله و کندوان حفظ شود.
مسئول مرمت خانه نیما با اشاره به راه اندازی پایگاه نیما برای مدیریت خانه نیما اظهار داشت: این پایگاه با کمک بنیاد مسکن اقدام به سنگفرش کوچه ها و معابر روستای یوش کرده است و خانه های دارای بافت باارزش مانند خانه باغشاه، حمام تاریخی و خانه نیما است.
وی از ثبت ملی شش بنای ثبتی در روستای یوش خبر داد و گفت: خانه نیما، حمام تاریخی، عمارت شاه، مقبره کیا داود از جمله آن است و بافت روستای یوش با محوریت سنتی ثبت شده و ساخت و سازها باید مطابق با معماری و گونه های تعریف شده احداث شود.
نیما شاعر فراموش نشدنی معاصر است
نیما یوشیج ؛ شاعر و نظریه پرداز شعر فارسی ، فراموش نشدنی ترین شخصیت شعر معاصر ماست که بر جریان شعر با نگاهی بومی و گسترش امکانات زبان و گویش بومی و محلی مازندرانی و جهانی کردن نام ها و نشانه های منطقه ای جریان تازه ای را برای شعر معاصر رقم زد.
محمود شالویی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران می گوید: نیما این تحولات ادبی را ( نو گرایی ) نامید و علی رغم مخالفت های صورت گرفته در آن عصر , با حضور در زادگاه خود و سخت کوشی و جدیت تمام ضمن ایجاد نظریه جدید در حوزه ادبیات مدرن , توانست بر کیفیت و غنای ادبیات سنتی مازندران تاثیر شگرفی بگذارد .
وی افزود: او هرگز از گویش بومی خود غافل نماند و در لایه های شعر نیما , اشیاء – جانداران و طبیعت خاص مازندران قابل دریافت و بازشناسی است وتحول زیبایی شناختی شعر نوین ایران را باید مدیون فرهنگ و هنر مازندران و شاعر بلند آوازه اش نیما یوشیج دانست
وی ادامه داد: لذا با اینکه 21 آبان تاکنون در تقویم رسمی کشور به عنوان روز "شعر نو " یا روز "نیما یوشیج " به ثبت نرسید اما برای اهالی فرهنگ و هنر ایران و فارسی زبانان جهان به عنوان نیما و شعر نو شناخته می شود .
21 آبان ماه یکصد و بیست و یکمین سالروز تولد نیما یوشیج پدر شعر نو است.