چاپ

پیام مازند - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی مازندران گفت: به دلیل اینکه در این استان مناطق گرم و سرد در فاصله چندین کیلومتری از هم واقع شده است باید مکان یابی مناسب برای کاشت گلخانه مدنظر قرار گیرد تا بهترین بهره وری را از محیط منطقه گلخانه ای داشته باشیم.
مهدی حدادی نژاد که در پنجمین همایش کنگره ملی هیدروپونیک و تولیدات گلخانه ای کشور در شیراز شرکت داشت با بیان تاریخچه کشت گلخانه گفت: عدم کنترل شرایط محیطی مانند مصرف آب و کنترل دما معضلاتی بود که کشاورزی را به سمت کشت متراکم و محدود با انجام یک سری از محافظت ها سوق داد که از آن به عنوان کشت حفاظت شده یا گلخانه یاد می شود.
وی از تجارب ابتدایی کشاورزان در رسیدن به نتایج مطلوب در کشت حفاظت شده یاد کرد و افزود: کارهای اولیه که برای کنترل نور در مزارع به وسیله نصب سایبان ها اتفاق افتاد منجر به کاهش مصرف آب در واحد سطح شد که این عملکرد منجر به توسعه کشت های حفاظت شده برای تولید گیاهان بیشتر و سالم تر گردید.
معرفی گلخانه
استادیار گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با تشریح کشت گلخانه آن را اینگونه معرفی کرد: گلخانه جایی است که در آن به توان شرایط محیطی مورد نیاز گیاه شامل نور، دما، رطوبت و مواد غذایی بستر رشد گیاه را بهتر و دقیق تر کنترل کرد.
حدادی نژاد از احداث کارخانه گیاهی در قالبی بزرگتر از گلخانه در کشورهای دیگر خبر داد و خاطرنشان کرد: امروزه با پیشرفته ترین نوع گلخانه مواجهیم که مانند اتاقی بدون درب و پنجره بوده که تمام نیازهای گیاه در داخل این مکان فرآهم شده است.
وی با بیان مزیت این نوع از گلخانه ها اضافه کرد: چنین مکانی به اندازه یک زمین فوتبال می تواند با مقدار به مراتب پائین تر آب مصرفی، به اندازه چندین هکتار مزرعه تولید محصول داشته باشد؛ به عنوان مثال از هر 6 لیتر آب در این گلخانه ها یک کیلو محصول گوجه فرنگی به دست می آید که در شرایط غیر حفاظت شده این مقدار محصول به 300 لیتر آب نیاز دارد.
معرفی یک نمونه در باب مزایای کاشت گلخانه
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه کشت گلخانه فرصت است یا تهدید با ذکر مثالی اظهار کرد: در جنوب کشور اسپانیا منطقه "آلمریا" بهترین شیوه استفاده و بهره وری از گلخانه است که به دلیل کمبود آب و قرار گرفتن در محیط نیمه‌خشک در سال های گذشته دستخوش مهاجرت شده و تقریبا خالی از سکنه به حساب می آمد.
حدادی نژاد در ادامه افزود: این منطقه مجاور دریای مدیترانه با انتخاب درست و مناسب کارشناسان، برای کشت گلخانه جهت کنترل مصرف آب مورد بهره برداری قرار گرفت و اکنون به عنوان بزرگترین شهرک گلخانه‌ای دنیا و اقیانوس پلاستیک شهرت یافته است که علیرغم وسعت کم، تمام تولید سبزی اروپا از این منطقه تامین می شود.
وی این اتفاق را فرصت قلمداد کرد و گفت: این رویکرد باعث اشتغالزایی، مهاجرت معکوس و افزایش عملکرد شد به نحوی که از هر 4 تا 6 لیتر آب یک کیلو محصول در این گلخانه ها تولید می شود.
یکی از عیوب ایجاد منطقه گلخانه ای
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه در ادامه به تاثیرات مخرب این شیوه کشت نیز اشاره و تاکید کرد: اما با افزایش بی رویه مصرف کود و سموم شیمیایی و عدم مدیریت فضا برای استفاده بهینه از انرژی باعث شد تا ذخایر زیر زمینی و هوای منطقه "آلمریا" آلوده شده و شرایط زیستی برای انسان به آسانی میسر نباشد.
حدادی نژاد با بیان اینکه امروزه گلخانه ها به سمت تولید نسل جدید با حداقل پسماند و افزایش تولید حرکت می کنند، گفت: مدیریت گلخانه باید به شکلی باشد که محصول انتخابی و مکان مورد نظر کمترین هزینه و بیشترین درآمد را عاید بهره بردار کند در غیر این صورت احداث گلخانه تضمین سود دهی نخواهد داشت.
تجربه کشت حفاظت شده در مازندران
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری از تجربه برخی کشاورزان استان مازندران درباره کشت حفاظت شده یاد و اظهار کرد: در سال های اخیر به دلیل تلفات مرکبات کشور به ویژه محصول لیمو متاثر از سرمای شدید، کشاورزان اقدام به احداث گلخانه هایی موسوم به گلخانه تونلی کردند.
حدادی نژاد ادامه داد: این سازه تنها یک پلاستیک یا روکش بدون سیستم گرمایشی بود که به منظور محافظت بوته ها از سرمای شدید مورد استفاده قرار می گرفت که یک نمونه بارز از تجربه موفق کشت حفاظت شده محسوب می شود.
آیا اقلیم مازندران مناسب کاشت حفاظت شده است؟
این محقق و کارشناس کشاورزی اقلیم مازندران را همانند بسیاری از مناطق کشور غیر یکنواخت توصیف کرد و توضیح داد: بدلیل اینکه در این استان مناطق گرم و سرد در فاصله چندین کیلومتری از هم واقع شده است باید مکان یابی مناسب برای کاشت گلخانه مدنظر قرار گیرد تا بهترین بهره وری را از محیط منطقه گلخانه ای داشته باشیم.
استادیار گروه باغبانی دانشگاه ساری با ابراز تاسف از اینکه 90 درصد گلخانه های کشور ضرر ده هستند با ذکر مثالی گفت: در این گلخانه ها برای تولید یک کیلو خیار مقدار یک و نیم لیتر گازوئیل مصرف می شود که اگر این میزان سوخت به کشورهای همسایه صادر شود سوددهی و درآمد بیشتری خواهد داشت.
حدادی نژاد یکی از مشکلات گلخانه ها در مازندران را مربوط به رطوبت هوا دانست و یادآور شد: از آنجائیکه گلخانه ها با رطوبت هوا خنک می شوند و در تابستان این مزیت برای کشاورزان میسر نیست این سازه ها کارایی خود را در این فصل از دست می دهند چرا که در مساحتی حدود 20 کیلومتر از ساحل جلگه ای مازندران، امکان خنک کردن گلخانه وجود ندارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری منطقه خرماکلای قائمشهر را یکی از مناطق مستعد کاشت گلخانه دانست و اظهار کرد: هم اکنون 2.5 هکتار از اراضی این منطقه تحت کشت گلخانه قرار گرفته است.
ویژگی یک منطقه و سازه مناسب برای کشت حفاظت شده
حدادی نژاد با بیان ویژگی های مکان مناسب برای کاشت گلخانه ای در مازندران تاکید کرد: منطقه ای که دارای مقدار نور کافی در طول دوره کاشت بوده و همچنین دارای تفاوت دمایی شبانه روز کمتر و ثبات جوی پایدارتر باشد برای کاشت گلخانه مناسب است زیرا هزینه سوخت مصرفی در آن واحد کاهش پیدا خواهد کرد.
وی با بیان ویژگی سازه مناسب جهت کاشت گلخانه خاطرنشان کرد: سازه گلخانه باید تاب و تحمل بارندگی ناپایدار استان را داشته و برای برف هایی در حدود 30 سانتی متر مربع و بادهای موسمی که گاهی با سرعت بیش از 100 کیلومتر سرعت دارند پیش بینی شده باشد.
حدادی نژاد از هزینه احداث گلخانه سخن به میان آورد و گفت: اکنون هزینه ایجاد یک سازه خوب با اجناس کاملا ایرانی که در شرایط محیطی استان و پارامترهای فوق الذکر کارایی داشته باشد قریب به 100 تا 150 هزار تومان در متر مربع است.
اجرای پهنه بندی و آمایش سرزمین قبل از تغییر الگوی کشت
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه به پهنه بندی مناسب و آمایش سرزمین اشاره و تاکید کرد: قبل از اینکه بخواهیم به سمت تغییر الگوی کشت برویم باید این دستورالعمل ها را اجرایی کنیم چرا که برخی مناطق استان مازندران نیازی به تغییر الگوی کشت ندارد.
استادیار گروه باغبانی دانشگاه ساری با اشاره به بهینه سازی الگوی کشت به کاشت توت فرنگی در مازندران اشاره و عنوان کرد: گیاه توت فرنگی طی 2 سالگی مورد بهره وری قرار می گیرد اما در استان به دلیل گرمای شدید هوا این بوته ها از بین می روند که می توان با استفاده از کشت های حفاظت شده و استفاده حداقلی از یک سایبان، اثرات منفی نور و دما را تعدیل کرد.
توسعه کشت های حفاظت شده در دستور کار مسئولان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری از مطالعات اخیر درباره ترویج و توسعه کشت گلخانه در کشور و رسیدن به 14 هزار هکتار گلخانه در آینده نزدیک خبر داد و خاطرنشان کرد: بدلیل مصرف بیش از حد آب در بخش کشاورزی که چیزی فراتر از 80 درصد آب مصرفی کشور بوده این تصمیمات در دستور کار قرار گرفته است.
دیگر مزایای کشت گلخانه
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه هدر رفت آب در بخش کشاورزی را مربوط به حجم تبخیر و فرو رفت آب در مزارع عنوان کرد و ضمن یادآوری مدیریت بهتر آب در بخش کشت های حفاظت شده گفت: میزان تبخیر در کشت گلخانه بمراتب کمتر بوده مضاف بر اینکه می توان مباحث آبیاری و مقدار مصرف را به شیوه های مدرن مدیریت کرد.
حدادی نژاد با یادآوری افزایش عملکرد در واحد سطح در کشت حفاظت شده گفت: به جای استفاده از چندین هزار هکتار مزرعه برای کاشت می توان چند صد هکتار را تحت کشت گلخانه قرار داد و همان مقدار تولید را از واحد سطح دریافت کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: کشت حفاظت شده لزوما نباید دارای سازه ای خاص باشد و حتی یک سایبان در برخی موارد می تواند به عنوان یک محافظ به افزایش بهره وری کمک کند.
انتهای پیام