چاپ

پیام مازند - ساری - عید نوروز در راه است و مردم مازندران هم مانند دیگر استان های ایران، آداب و رسومی برای استقبال از این رستاخیز طبیعت، دارند ، آداب و رسومی که بخشی از آن با وجود فراگیری و غلظت گرد و غبار مدرنیته ، همچنان شفاف و زنده باقی مانده است.
به گزارش خبرنگار ایرنا ، مردم این کهن سرزمین اگر چه سال نو طبری را در مرداد ماه جشن می گیرند ، اما عید نوروز هم کم نمی گذارند و با آیین های ویژه ای به استقبالش می روند ، همراهش می شوند و بدرقه اش می کنند.
یک پژوهشگر مسایل فرهنگی در باره آیین های نوروزی مازندران گفت : آیین های نوروزی در مازندران به سه مرحله قبل از تحویل سال ، لحظه تحویل سال و پس از تحویل سال تقسیم می شود.
علی رمضانی با بیان این که نوروزخوانی یکی از سنت های پیش از تحویل سال در مازندران است ، افزود : نوروزخوانان در کوی و برزن، با ساز و آواز، خبر آمدن عید را به مردم نوید می دهند و مردم هم نوروزخوانان را گرامی می دارند و هدایایی به آنها می دهند.
وی از خانه تکانی یا " لا در هاکردن "، سبزه گذاشتن یا " سوز بیشتن "، لباس عید خریدن یا " عیدی لباس بخرین" و تزیین سفره هفت سین و یا " سفره بیشتن " به عنوان آیین هایی یاد کرد که پیش از تحویل سال در مازندران اجرا می شود.
این استاد دانشگاه با اظهار این که در سال های اخیر ، حاجی فیروز هم به رسوم قبل از سال تحویل در مازندران اضافه شده است ، از
چهارشنبه سوری هم به عنوان دیگر آیین قبل از تحویل سال نام برد و گفت : مردم مازندران یک روز قبل از تحویل سال نو، بر سر مزار درگذشتگان خود حاضر می شوند و از آن به عنوان روز عرفه یاد می کنند.
** آیین های تحویل سال
رمضانی با اشاره به اینکه در مازندران قدیم هنگام تحویل سال نو، تیر رها می شد ، گفت : این باور در مردم مازندران کهن وجود داشت که سال کهنه قصد ندارد اجازه دهد که سال نو تحویل شود و بر اساس همین باور ، تیری رها می کردند تا سال کهنه بترسد و برود و سال نو تحویل شود.
وی از " مادر مه " ، " شگین" یا "خِشه په " به عنوان دیگر آئین عید نوروز در مازندران یاد کرد و توضیح داد : در این رسم فردی از افراد خانواده که اغلب سعی می شد از بین کودکان انتخاب شود، سال نو را با ورود به منزل برای اولین نفر به خانواده تبریک می گوید و تا پیش از این فرد کسی حق ندارد وارد منزل شود.
این پژوهشگر از خوردن برنج شب عید یا " سال نوی پلا " ، عیدی دادن یا " عیدی هدائن " ، بازی تخم مرغ یا " مرغانه جنگی " و گردش نوروزی یا " عیدی گردش " به عنوان دیگر سنت های زمان تحویل سال نو یاد کرد.
** بدرقه نوروز با آش و آیین های در حال احتضار
وی با اشاره به این که مازندرانی ها در سیزده به در ، آش می پزند ، گفت : این مراسم بعد از سال تحویل، به دلیل غذاهای چرب و شیرینی است که در ایام عید نوروز مصرف شده و مردم مازندران سعی می کنند در روز سیزده به در با پختن آش ترش، از مصرف غذاهایی که در این مدت در دسترس آنها بوده فاصله بگیرند.
رمضانی با بیان اینکه زنان مازندرانی با استفاده از هنر پخت و پز، خوراکی های متنوعی را برای پذیرایی از مهمانان آماده می کنند، یادآور شد: انواع حلوا و شیرینی های محلی توسط زنان مازندرانی تهیه می شود و در تهیه این خوراکی ها کمتر از شکر استفاده می شود.
وی ادامه داد : حلوای برش داده شده یا " برشی حلوا " ، حلوای دوشاب یا " دشو حلوا " ، حلوای برنجی یا " دونه حلوا " ، " رو حلوا " که نوعی حلوای شل است ، حلوای سیاه یا " سیو حلوا " ، حلوای گردو یا " آغوز حلوا "، شیرینی کنجدی یا " پشت زیک " ، شیرینی برنجی یا " بئودونه " ، قطاب ، آب دندون که نوعی شیرینی برنجی محسوب می شود از دیگر انواع حلوا و شیرینی است که زنان مازندرانی تهیه می کنند.
رمضانی با بیان اینکه زنان مازندران برای ایام عید نوروز نان هم می پزند، گفت : نان خشک یا " خشکِ نون " ، " کاچیله نون " که نوعی نان تخت و نرم است ، " کماج نون " و " گَلی نون " که نوعی نان و درون آن شکر سرخ ریخته و در روغن سرخ می کنند ریال از دست پخته های زنان مازندرانی است.
این پژوهشگر با اشاره به این که برنج و ماهی غذای شب عید مردم مازندران است که اهمیت خاصی برایشان دارد، افزود : در گذشته رسمی بود که بر اساس آن، یک قطعه طلا در برنج شب عید قرار می دادند و موقع سرو غذا ، این تکه طلا در بشقاب هر کسی قرار می گرفت نشان از سال خوب و پربار برای آن فرد بود.
رمضانی اظهار داشت : " درزی ولاج " خیاط دوره گردی بود که به دعوت خانواده های مازندرانی برای آنها لباس عید می دوخت و چند فامیل یا قبیله با هم یک درزی ولاج را دعوت می کردند.
وی از " رجه گیری " به عنوان رسمی برای پیش از نوروز در مازندران ولی تقریبا در حال احتضار یاد کرد و توضیح داد : در روستاها که خانه ها کاه گلی بود ، بانوان یک متر از کمرکش خانه را از داخل و بیرون با مواد مخصوصی که از پهن گاو و خاک زرد درست می شد ، گل اندود می کردند و قسمت های بالاتر دیوار را هم با گلی که از خاک سفید به دست می آمد ، رنگ می زدند.
رمضانی از عیدی دادن با اسکناس نو و یا سکه های براق به عنوان دیگر آیین در حال احتضار یاد کرد و گفت : معمولا بزرگ ترها پول هایی را لای قرآن نگه می داشتند و به کودکان عیدی می دادند.
وی افزود : برخی هم تخم مرغ آب پز، عیدی می دادند و کودکان با هم بازی " مرغنه جنگی " را انجام می دادند به این ترتیب که تخم مرغ ها را به هم می کوبیدند و تخم مرغ هر کسی که شکست باید آن تخم مرغ را به طرف مقابل می داد که همراه با شادی و نشاط بود.
به گزارش ایرنا، اگرچه بسیاری از آداب و رسوم در خرده فرهنگ ها، غبار فراموشی گرفته است اما اغلب آیین های نوروز، به جز چند مورد، در مازندران اجرا می شود.
9927/1654