پیام مازند - مرور سریال‌های نوستالژیک تلویزیون اتفاق خوبی است که گاهی حتی نام بردن از آن‌ها با حجم بزرگی از خاطرات همراه می‌شود

نوستالژیک‌ ترین سریال‌ های خارجی تلویزیون
از اواسط دهه‌ی شصت که تلویزیون با داشتن تنها دو شبکه، تصمیم به خرید، دوبله و پخش سریال‌های خارجی گرفت، مجموعه‌های شرقی، اروپایی و تولید قاره آمریکا، عضو جدانشدنی سبد فرهنگی خانواده‌های ایرانی بودند.
این اقبال به سریال‌های خارجی در دهه هفتاد شکل دیگری به خود گرفت و با پخش مجموعه‌های پلیسی جنایی اروپایی، مخاطب هم بیشتر به این نوع محصولات اقبال نشان داد. مرور سریال‌های نوستالژیک تلویزیون اتفاق خوبی است که گاهی حتی نام بردن از آن‌ها با حجم بزرگی از خاطرات همراه می‌شود. در ادامه به معرفی محبوب‌ترین سریال‌های نوستالژیک خارجی، همراه با ناگفته‌هایی درباره‌ی آن‌ها خواهیم پرداخت.
سریال‌ های آسیای شرقی نوستالوژیک
جنگجویان کوهستان (The Water Margin)
محصول: 1973
حالا قریب به نیم قرن از ساخت سریال «جنگجویان کوهستان» گذشته است. سریالی ژاپنی که نام اصلی آن «لب آب» است و با اقتباس از داستانی به همین نام از ادبیات کلاسیک چین ساخت شده. با این وجود مردم ایران این مجموعه را با نام دیگری می‌شناسند: «لیان شان پو».
این نام برگرفته از مکانی است که 108 قهرمان داستان دور هم جمع می‌شدند و آن‌جا برای مبارزه با شخصیت‌های پلید تصمیم‌گیری می‌کردند. چهره‌ی اساطیری که این سریال از قهرمانان داستان خود ساخته بود، این مجموعه را به یکی از سریال‌های آسیایی محبوب مردم ایران در اوایل دهه‌ی هفتاد شمسی تبدیل کرد.

سریال جنگجویان کوهستان
«جنگجویان کوهستان» خیلی پیش‌تر از مجموعه‌های دیگر ژاپنی که پایشان به تلویزیون ایران رسیده بود، ساخته شد، اما زمانی روی آنتن رفت که اقبال مخاطبان ایرانی به محصولات شرق آسیا، روز به روز افزایش پیدا می‌کرد.
از سویی دیگر «لین چان» به‌عنوان شخصیت اصلی داستان جنگجویان کوهستان از آن کاراکتر‌های محبوب جوانان ایرانی در اوایل دهه‌ی هفتاد بود که به او به‌عنوان یک قهرمان اساطیری نگاه می‌کردند.
سال‌ های دور از خانه (Oshin)
محصول: 1983
نام اصلی این سریال «اوشین» بود، اما بنا به تصمیم تلویزیون به «سال‌های دور از خانه» تغییر نام داد. مجموعه‌ای در ژانر درام خانوادگی که به‌عنوان اولین سریال از شرق آسیا وارد تلویزیون ایران شد و هیچ کس تصور نمی‌کرد به یکی از محبوب‌ترین سریال‌ها تبدیل شود.
شدت محبوبیت «اوشین» تا حدی بود که یکشنبه شب‌ها، در ساعت پخش این سریال، خیابان‌ها خلوت می‌شد و همچنین مردم شب‌های بمباران جنگ را با دیدن این مجموعه سپری می‌کردند. از موضوعات پشت پرده‌ای که درباره این سریال همیشه مطرح بوده، سانسور کلی آن است. به نحوی که گفته می‌شد شخصیت واقعی اوشین در نسخه پخش شده در ایران، کاملا تغییرکرده و در نسخه‌ی اصلی این سریال، اوشین هرگز یک آرایشگر معمولی نبوده و مشتری‌هایش هم مشتری‌های ساده‌ای نبودند. در واقع او آرایشگر یک شرکت مخصوص «گیشاها» بود، اما در آنچه از فیلم در ویکی‌پدیا موجود است چنین چیزی دیده نمی‌شود.

سریال اوشین
البته با وجود اینکه بعد‌ها ژاله علو و مریم شیرزاد به‌عنوان مدیر دوبلاژ سریال و صداپیشه نقش اوشین این شایعات را رد کردند، اما هنوز هم بسیاری بر این باورند که تلویزیون با تغییر قصه و شخصیت‌ها، خود سریالی جدید تولیدکرده است. اوشین تنها در ژاپن و ایران محبوب نبود بلکه مثلا در کشور تایلند جلسه‌های هیات دولت را طوری تنظیم می‌کردند که با پخش این مجموعه تداخل نداشته باشد. این سریال حتی پس از به پایان رسیدن ظلم و جنگ‌های امپرطوری ژاپن با کشور‌های جنوب شرق آسیا، چهره‌ی این کشور را برای ساکنین سرزمین‌های دیگر تلطیف کرد.
از سرزمین شمالی (From the North Country)
محصول: 2002-1981
این مجموعه یکی از محبوب‌ترین و طولانی‌ترین سریال‌های ساخته شده در تلویزیون ژاپن است. سریالی که براساس داستان زندگی یک پدر و دو فرزندش در یکی از روستا‌های شمالی کشور ژاپن شکل گرفت و تا 18 سال بعد و رسیدن فرزندان خانواده به دانشگاه و ازدواج آن‌ها، ادامه پیداکرد. «از سرزمین شمالی» تا حدی در میان مردم ژاپن محبوب بود که فیلمنامه‌های آن پس از انتشار، بلافاصله در بازار کتاب کم‌یاب می‌شد. از سویی دیگر روستایی محل فیلمبرداری این سریال، حالا تبدیل به موزه‌ای برای بازدید عموم مردم شده است.

سریال از سرزمین شمالی
نکته‌ی جالب این است که در اواسط دهه‌ی شصت تنها فصل اول از سرزمین شمالی در تلویزیون ایران نمایش داده‌شد که با وجود ساختار ملودرامی که داشت بسیار جلب توجه کرد. پس از نزدیک به سی سال در فروردین 1396 ادامه‌ی این سریال، البته نه به صورت کامل از شبکه تماشا به روی آنتن رفت، اما حجم سانسور صورت گرفته درباره این سریال به حدی بود که مخاطب تلویزیون چندان متوجه ارتباطات داستانی فصل آخر آن نشد.
از سویی دیگر سال‌ها پس از پخش اولیه‌ی این سریال در شبکه یک، مسئول تأمین برنامه این شبکه در مصاحبه‌ای اعلام کرد که از سوی گروه‌های خاصی موانعی برای پخش این سریال به وجود آمده بوده و همچنین معتقد بودند خاله‌ی بچه‌ها که به روستا می‌آیند با پدر خانواده ارتباط دارد و باید پخش این سریال متوقف شود.
سریال‌ های اروپایی نوستالوژیک
ارتش سری (Secret Army)
محصول: 1977
30 سال پس از پایان جنگ جهانی دوم، شبکه‌ی BBC انگلستان و شبکه VRT بلژیک تصمیم گرفتند براساس مجموعه‌ای از داستان‌های واقعی، سریالی بسازند تا بازگوکننده ماجرا‌های جنگ باشد. بیشتر ماجرا‌های این سریال در کافه‌ای به نام کاندید در شهر بروکسل اتفاق می‌افتاد.
در بحبوحه‌ی جنگ، زمانی که بریتانیا مشغول بمباران آلمان بود، بخشی از نیرو‌های مقاومت در بلژیک مسؤولیت نجات خلبانان و فرار آن‌ها را از بلژیک به بریتانیا برعهده گرفتند. تعدادی از این نیرو‌ها که به خط نجات معروف شدند، در قالب مهمانداران کافه‌ی کاندید مشغول به فعالیت بودند و هسته‌ی اصلی فعالیت‌هایشان در همان جا شکل می‌گرفت.

سریال ارتش سری
این خط داستانی سریال «ارتش سری» را به یکی از نمونه‌های ماندگار و محبوب روایت‌کننده سال‌های جنگ تبدیل کرد. شخصیت منفی این مجموعه فرمانده کسلر، رییس گشتاپوی آلمان در واحد بروکسل بود که به دلیل بازی متفاوت بازیگر انگلیسی‌اش به یکی از شخصیت‌های محبوب تبدیل شد تا جایی که پس از چند سال اسپین آفی از سریال ارتش سری به نام «کسلر» ساخته شد.
در میان اهل فن دوبله ایران، سریال ارتش سری یکی از نمونه‌های بسیار عالی دوبله شده است که چهره‌هایی مانند جلال مقامی، رفعت هاشم پور، زهره شکوفنده، ناصر طهماسب، عطاالله کاملی و… را در کنار خود داشت. با وجود قصه‌ی تلخ، «ارتش سری» از مجموعه‌های پرطرفدار تلویزیون ایران در اوایل دهه‌ی هفتاد به شمار می‌رفت.
در برابر باد (Against the Wind)
محصول: 1978
اوایل دهه‌ی هفتاد شمسی وقتی هنوز موج پخش سریال‌های ژاپنی فروکش نکرده بود، مجموعه‌ای 9 قسمتی با نام «در برابر باد» از شبکه یک به روی آنتن رفت که داستان و ساختارش شکل متفاوتی از دیگر مجموعه‌های در حال پخش از تلویزیون داشت.
این سریال عاشقانه که یک درام تاریخی بود، در کشور استرالیا تولید شده بود و بعد از ده سال که از انتشار اولیه‌ی آن در استرالیا و اروپا می‌گذشت، به ایران رسید. در برابر باد که براساس کتابی به همین نام ساخته شده بود، داستانی را از سال‌های پایانی قرن هجدهم روایت می‌کرد. ماجرا از اشغال ایرلند توسط بریتانیا شروع می‌شد و شخصیت اصلی داستان دختری به نام مری بود که همراه با خانواده‌اش به مدت 7 سال از سوی مأموران ارتش بریتانیا، از ایرلند به نیو ساوث ویلز استرالیا تبعید می‌شوند.

سریال در برابر باد
اگرچه نسخه‌ی اصلی سریال 13 قسمت بود و پس از سانسور‌های فراوان در 9 قسمت از تلویزیون ایران پخش شد، اما عشق مری به مردی به نام جاناتان که در همسایگی تبعیدگاه آن‌ها زندگی می‌کرد، میان مخاطبان ایرانی بسیار محبوب بود، تا جایی که عده‌ی زیادی این سریال را به نام «مری و جاناتان» می‌شناختند.
این سریال در همان سال‌های دهه‌ی هشتاد میلادی از سوی منتقدان بسیار مورد توجه قرار گرفت و جان انگلیش، خواننده و آهنگساز مشهور استرالیایی که بازی در نقش جاناتان را برعهده داشت، برای این سریال جوایز متعددی را از فستیوال‌های داخلی قاره اقیانوسیه به‌دست آورد. همچینین این سریال، پر بیننده‌ترین مجموعه‌ی استرالیایی تا به امروز بوده است.
سریال‌ های کانادایی نوستالوژیک
قصه‌ های جزیره (Road to Avonlea)
محصول: 1996-1990
وقتی مدیران تلویزیون ایران و مخاطبان علاقه‌ی خاصی به سریال‌های پلیسی و جنایی اروپایی داشتند، دوبله و پخش سریال «قصه‌های جزیره» در اواسط دهه‌ی هفتاد، همه‌ی محاسبات را تغییر داد.
پخش این ملودرام کانادایی که سیر داستان آن تنها بر روابط انسانی و به‌خصوص رشد و اخلاق‌گرایی فرزندان یک خانواده اصیل استوار بود، ذائقه‌ی مخاطب را به‌شدت عوض کرد. همچنین خیال پردازی‌های نویسنده و فضاسازی‌های رویایی این سریال هم یکی از عوامل دیگر محبوبیت آن میان مخاطبان ایرانی شد. نام واقعی این سریال «جاده‌ای به سوی اونلی» بود و براساس رمانی نوشته لوسی مونتگومری ساخته شده بود. این نویسنده پیش از این رمان، «آن شرلی در گرین گیبلز» را نوشته بود که برای او شهرت جهانی به همراه داشت. پس از موفقیت آن شرلی، مونتگومری تصمیم گرفت داستانی جدید را دوباره در همان جزیره سنت ادوراد کانادا روایت کند و در ادامه قصه‌های جزیره متولد شد.

سریال قصه های جزیره
هشتاد سال پس از نوشتن این کتاب، یک کمپانی سریال‌سازی کانادایی تصمیم گرفت سریالی براساس این کتاب بسازد. محبوبیت این مجموعه در کانادا و آمریکا به حدی بود که پس از مدتی شرکت دیزنی هم به سرمایه‌گذاران ساخت این سریال پیوست. البته از نکات جالب مربوط به این سریال این است که به دلیل مسایل و محدودیت‌های مربوط به ضبط، تنها برخی از صحنه‌ها مثل بخش‌های مربوط به فانوس دریایی و هتل شن‌های سفید واقعا در جزیره سنت ادوارد فیلم‌برداری شده و سایر بخش‌ها در استودیو‌هایی در شهر تورنتو ضبط می‌شد.
قصه‌های جزیره در 91 قسمت و 7 فصل ساخته و بخش زیادی از آن هم از سال 1374 در تلویزیون ایران پخش شد. این مجموعه بعد از سریال سال‌های دور از خانه از محبوب‌ترین مجموعه‌های خارجی پخش شده در رسانه‌ی ملی است.
سریال‌ های آمریکایی نوستالوژیک
خانه کوچک (Little House on the Prairie)
محصول: 1983-1974
«خانه کوچک در چمنزار» نام اصلی این مجموعه طولانی آمریکایی است که پخش 200 قسمت از آن در شبکه CBS آمریکا، 9 سال طول کشید، اما شاید یادآوری این مجموعه برای ایرانی‌ها همراه با مفهوم دیگری باشد. پخش این سریال از تلویزیون ملی ایران به سال‌های میانی دهه‌ی پنجاه برمی‌گردد، یعنی زمانی که در یک محله شاید تنها خانواده‌های خاصی تلویزیون داشتند و این مجموعه بهانه‌ای بوده برای دور هم جمع شدن و کنار هم بودن.

سریال خانه کوچک
قسمت‌های زیادی از این سریال تا پیش از پیروزی انقلاب از تلویزیون ملی ایران پخش شد و پس از آن تا اواسط دهه‌ی نود به آرشیو تلویزیون پیوست، اما سال 1394 «خانه کوچک» از شبکه نمایش روی آنتن رفت و پس از آن هم چندین‌بار در شبکه‌های مختلف بازپخش شد. البته نسخه‌ای که حالا در تلویزیون از آن در دسترس است 155 قسمت دارد، اما در هر صورت هنوز هم می‌تواند خاطرات بخش بزرگی از جامعه ایرانی را زنده کند.
این سریال براساس کتابی با همین نام نوشته لورا اینگلز ساخته شده که راوی داستان‌های زندگی یک خانواده کشاورز آمریکایی و مواجهه‌ی آن‌ها با مسایل و مشکلات زندگی است. لورا دختر دوم خانواده، قهرمان داستان‌های خانه کوچک است و سریال تا زمان معلم شدن و ازدواج لورا ادامه پیدا می‌کند.
در برابر آینده (Early Edition)
محصول: 1996
این مجموعه که با نام «نسخه اولیه» توسط شبکه CBS آمریکا ساخته شد، داستان مردی را به نام گری روایت می‌کرد که هر روز صبح یک گربه روزنامه روز بعد را به در خانه او می‌آورد و به این روش او از حوادثی که قرار بود در 24 ساعت آینده اتفاق بیفتد، باخبر می‌شد.
گری در هر قسمت یک روز فرصت داشت تا جلوی حوادث ناگوار را بگیرد. گروه سازنده، بسیاری از حوادث سریال را از اتفاقات واقعی که در صفحه حوادث روزنامه‌های آمریکا به آن‌ها پرداخته می‌شد، برداشت کرده بودند.

سریال در برابر آینده
این مجموعه در 4 فصل و 90 قسمت تولید شد و پخش آن تا سال 2000 طول کشید. در همان سال‌های اولیه انتشار این مجموعه، یعنی اواخر دهه‌ی هفتاد شمسی، شبکه دو تلویزیون ایران شروع به دوبله و پخش آن کرد و پس از مدتی کوتاه شخصیت گری و گربه‌اش در میان مخاطبان تلویزیون به شهرت رسیدند، اما پخش این سریال در ایران از نیمه متوقف شد و حتی در سال 95 وقتی چند قسمت جدید از این مجموعه همراه با بازپخش قسمت‌های قبلی به آنتن رسید، آ ن‌قدر از سوی تلویزیون به آن سانسور اعمال شده بود که مخاطب اصلا نمی‌توانست با قسمت‌های جدید ارتباط برقرار کند.
پزشک دهکده (Dr. Quinn, Medicine Woman)
محصول: 1998-1993
از آخرین نمونه‌های موفق سریال‌های دنباله دار خارجی که توانست اجازه پخش در تلویزیون ایران پیدا کند، مجموعه «پزشک دهکده» بود. ساخت و پخش این سریال در 150 قسمت، در شبکه CBS آمریکا پنج سال به طول انجامید و 144 قسمت آن در اوایل دهه‌ی هشتاد به آنتن شبکه دو تلویزیون ایران رسید.
داستان این سریال با نام اصلی «دکتر کویین؛ زن درمانگر» از سال 1860 در بوستون آمریکا آغاز می‌شود. به دلیل دوره‌ی زمانی که برای روایت داستان آن انتخاب شده، ژانر سریال شبیه آثار وسترن بود، اما بیشتر، قصه‌هایی ملودرام از زندگی یک دکتر زن در روستایی دورافتاده را به تصویر می‌کشید.

سریال پزشک دهکده
در کنار ماجرا‌هایی که در کار طبابت برای این پزشک اتفاق می‌افتاد، رابطه‌ی عاشقانه‌ی او با یکی از افراد بومی منطقه به نام سالی جذابیت این سریال را میان مخاطبان دوچندان کرده بود. با وجود برنامه‌ریزی‌های اولیه که قرار بود این سریال همچنان تا پیری شخصیت دکتر مایک ادامه پیدا کند، اما مشکلات فراوانی بر سر راه تولیدکنندگان این مجموعه به وجود آمد که باعث توقف ساخت آن شد. یکی از مهم‌ترین این مشکلات این بود که در انتهای فصل پنجم جولاندو ایفاگر نقش سالی با اعلام نارضایتی از شخصیت‌پردازی کاراکتری که بر عهده داشت، تصمیم گرفت همکاری خود را با این مجموعه قطع کند. با وجود تغییر خط داستان، این مجموعه یک فصل بدون یکی از شخصیت‌های اصلی ادامه پیداکرد، اما پس از فصل ششم دیگر ساخته نشد.
بیشتر بدانید : کارتون ها و رمان های نوستالژیک کودکان دهه شصت + عکس
بیشتر بدانید : مروری بر جذاب‌ترین برنامه‌ها و سریال‌های دهه 60
بیشتر بدانید : مروری بر سریال‌های خارجی تلویزیون از دهه 60 تا امروز
منبع: دیجی کالا مگ